Gerechten uit de keuken van Hongarije
Slambuc
Slambuc is een oud gerecht uit de Hajdú-Bihar, de streek rond Debrecen, waarschijnlijk afkomstig van de veedrijvers van de Alföld, oftewel de Grote Hongaarse Laagvlakte, bij ons beter bekend als de poesta. Het gerecht wordt ook slambuc bográcsban genoemd, wat wil zeggen dat het werd gebrouwen in de bogrács, dezelfde ketel als waarin de koeherders hun fameuze goulash kookten, aan een driepoot boven een open vuur.
Een andere naam voor het gerecht is betyáros, wat struikrover betekent. In veel gevallen lagen de beide beroepsgroepen niet ver uiteen. De veedrijvers waren persoonlijk verantwoordelijk voor ieder dier dat ze voor hun opdrachtgevers hoedden. Verdween er eentje, dan moest dat uit eigen zak worden gecompenseerd. In zo’n geval was het natuurlijk een niet te missen buitenkansje als je toevallig een koe tegen het lijf liep die “afgedwaald” was van een andere kudde. Evenzogoed was een stukje onbeheerd vlees waarvan de eigenaar niet achterhaald kon worden altijd een welkome aanvulling op het dieet, want als cowboy genoot je dan wel een zeker aanzien, maar miljonair werd je er niet van. Op de dagen dat je wat minder geluk had en je je boodschappen gewoon moest afrekenen, dan nam je genoegen met een stuk spek. Daarmee maakte je deze slambuc.
Slambuc is een eenvoudig eenpansgerecht van spek, aardappelen, pasta en wat kruiderij zoals pepers en knoflook. Eventueel kunnen er nog wat groenten aan toegevoegd worden als wortelen of paprika’s. Het recept gaat zo: in een flinke hoeveelheid vet worden blokjes gerookt spek gebakken. Dat wordt vervolgens samen met de aardappelen en de pasta gekookt in een zuinige hoeveelheid water. Dat water verdampt voor een deel en wordt voor een deel opgenomen door de pasta, zodat, wanneer alles gaar is, al het vocht is verdwenen. Het gerecht wordt zo verder gebakken, waarbij de pan steeds wordt omgeschud zodat er een min of meer samenhangende massa ontstaat die langzaam rondom bruin bakt. Neem dus een braadpan die je makkelijk kunt hanteren. Niet een van gietijzer, want dan zit je morgen te kermen bij je fysiotherapeut.
De pasta die voor slambuc wordt gebruikt heet lebbencs. Dat zijn dunne vellen pasta, zoiets als bladen lasagne, die in stukken worden gebroken. Lebbencs wordt gemaakt van eieren en bloem, en wordt gewoonlijk in reuzel gebakken voordat het gekookt wordt. Met lebbencs wordt ook een beroemde soep gemaakt, de lebbencsleves. Hieronder staat een eenvoudig recept om zelf lebbencs te maken.
Voor deze Hongaarse slambuc hebben we nodig:
300 gr. gerookt spek
200 gr. reuzel (of olie)
1½ kg. aardappelen
500 gr. lebbencs (zie hierboven)
1 bol knoflook
zout
Smelt de reuzel in een grote -maar niet te zware- braadpan en bak daarin de blokjes spek goudbruin. Ondertussen schil je de aardappelen en snij je ze in dunne plakken. Die gaan bij het spek, plus genoeg water om het ongeveer 2 cm. te bedekken. Kook het op matig vuur tot de aardappelen half gaar zijn. Dat kun je controleren met de achterkant van een houten lepel: als de aardappelen makkelijk breken is het goed.
Doe er nu de gedroogde peper(s) en de gepelde en grof gehakte tenen knoflook bij plus nog wat zout, maar dat laatste met zuinige hand, want het spek zorgt al voor een aardige hoeveelheid. Breek de lebbencs in stukken van zo’n 5 x 5 cm. en leg ze er op, maar voorzichtig zodat het allemaal niet verkruimelt. Giet er opnieuw voldoende water bij om het 2 cm. te bedekken. Niet roeren, want dan verkruimelt de lebbencs en de aardappelen. Wat boven het water uitsteekt duw je met je lepel terug. Laat het zachtjes verder koken tot al het water door de pasta is opgezogen. Af en toe schud je met de pan heen en weer zodat het niet aankoekt, maar roeren is uit den boze.
Als het water is verdwenen schep je het geheel om met een lepel. Schraap daarbij over de bodem van de pan, zodat de aanbaksels los komen. Laat het rustig verder bakken zodat de onderkant van de massa mooi bruin kleurt, zeg 1 à 2 minuten. Neem de pan dan van het vuur en schud het op, zodat de onderkant boven komt. Het is de eerste keren misschien even hannesen, maar oefening baart kunst. En oefening krijg je genoeg, want het is de bedoeling om dit steeds te herhalen. Iedere 1 à 2 minuten neem je de pan van het vuur en schud je het spul om, zodat het aan alle kanten mooi bruin kleurt. 32 keer, zo wil de traditie, maar bruin is bruin en we gaan het niet overdrijven.
Dien je slambuc lekker heet op met een flink glas stevige rode wijn.
Lebbencs
Lebbencs maak je thuis eenvoudig met:
1 ei (L)
100 gr. bloem
1 snuf zout (kan evt. weggelaten worden)
Voor een zuinige 500 gr. lebbencs (zoals bovenstaand recept vraagt) neem je 400 gr. bloem, 4 grote eieren en 1 snufje zout.
Kneed van het ei en de bloem een stevig, maar soepel deeg. Afhankelijk van de grootte van de eieren zou je wat meer of minder bloem nodig kunnen hebben. Voeg de bloem dus geleidelijk toe tijdens het kneden. Dek het deeg af en laat het een half uurtje rusten. Vorm er nu kleine bollen van. Die rol je op een met bloem bestoven werkblad met je deegroller uit tot flinterdunne lappen. Laat ze drogen op een schone keukendoek. Breek of trek de gedroogde lebbencs in stukken van ongeveer 3 x 3 cm.