Gerechten uit de keuken van Tsjechië
Bramboráky
Aardappelpannenkoekjes
De bramborák (mv.: bramboráky) is een traditioneel gerechtje dat in heel Centraal-Europa onder allerlei namen bekend staat. Het basisidee is een koek van geraspte aardappel, bloem en ei die wordt gebakken in het hete vet. De Tsjechische bramboráky worden gewoonlijk gekruid met karwijzaad, paprikapoeder, majoraan en knoflook. Vaak wordt aan het beslag van de bramboráky ook vlees toegevoegd: stukjes spek, kaantjes of salami zijn het meest gebruikelijk. In dat geval worden bramboráky gegeten als hoofdgerecht, vaak met wat zuurkool of -in de zomer- een salade. Als bijgerecht bij b.v. een stuk vlees met saus of een stoofschotel wordt de vleesvulling uit de bramborák gewoonlijk weggelaten.
Dat bramboráky mateloos populair zijn blijkt wel uit het grote aantal namen: het lijkt wel of iedere regio een andere naam heeft voor deze aardappelkoek. Zo heet de bramborák in Pilsen en omstreken ook wel “vošouch”; rond Domažlice heet hij “toč”; rond Pardubice is het een “škramplata”, en in Oost-Bohemen heet het dan weer “křapač” of “křapanec”. In Ostrava e.o. heet de bramborák een “pobabčák”, in het Adelaarsgebergte is het een “kramflek”, in het Reuzengebergte dan weer een “sejkora” en in het Moravische Haná toch maar weer een “cmonda”, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. “Cmunda” is overigens een oudere, algemene naam voor de bramborák, die nu nog vooral gebruikt wordt om een “echte”, grote, pannenkoek van geraspte aardappel aan te duiden, meestal gevuld met zuurkool en gerookt vlees, zoals deze “kaplická cmundo“.
Hoe je je bramborák ook noemt, het is en blijft een onweerstaanbaar lekker ding, en daar komt nog eens bij dat het drie keer niks kost, eigenlijk niet kan mislukken en in een oogwenk op tafel staat.
Bramboráky. Ik droom er wel eens van.
Hiermee maak je genoeg bramboráky voor vier:
6 grote kruimige aardappelen
2 eieren
2 – 3 teentjes knoflook
1 tl. gedroogde majoraan
½ – 1 tl. gemalen karwijzaad
½ tl. scherp paprikapoeder
2 – 3 el. melk
bloem
zout en peper
olie voor het bakken
Voor het beslag van de bramboráky kook je de helft van de aardappelen in gezouten water gaar. Pel ze terwijl ze nog warm zijn en werk ze door een aardappelpers.
De andere aardappelen schil je. Rasp ze op een heel fijne rasp boven een vergiet. Laat ze een half uurtje uitlekken.
Meng de rauwe, uitgelekte aardappelen door de gekookte aardappelen, samen met de eieren, de majoraan, het karwijzaad, 2 of 3 tenen fijn geraspte knoflook en twee of drie eetlepels melk. Kruid het beslag met zout en peper en roer het met een houten lepel goed door.
Meng er nu beetje bij beetje bloem door, net zolang tot je een dikke brij hebt die aan je lepel blijft hangen. Laat het in de koelkast een uurtje rusten.
Doe de olie in je koekenpan en zet hem op het vuur. Schep een flinke lepel van het mengsel in de hete koekenpan en vorm er een platte schijf van, ongeveer de afmetingen van een hamburger. Zo nog een paar, zoveel als er ruim in je pan passen. Bak de bramboráky aan beide kanten kant tot ze goudbruin zijn, ongeveer 5 minuten per kant.
En nou allemaal snel aan tafel, want als ze koud zijn is er niets meer aan.
Dobrou chut’!
