Categorie archieven: Slowakije

Slowakije – Slowaakse recepten – gerechten uit Slowakije – de Slowaakse keuken

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Palacinky plnené brokolicou
Pannenkoeken gevuld met met broccoli

Gevulde palačinke/palačinky/palatschinken/palacsinta, flensjes, zijn al sinds jaar en dag razend populair in heel Centraal en Oostelijk Europa. Vandaag vullen we ze met broccoli. Helemaal vegetarisch dus. Die broccoli gaan we eerst even gaar koken en dan pureren met de staafmixer. Die puree smeer je over de pannenkoekjes en die rol je op. In een ovenschaaltje leggen, overgieten met wat room waar je eieren doorheen hebt geklutst, even de oven in en je bent alweer klaar voor vandaag. Wil je het jezelf nog makkelijk maken? Koop dan een pak “wraps” in de super. Dan kun je het pannenkoeken bakken overslaan.

Pannenkoeken gevuld met broccoli

Voor 4 porties van onze vegetarische pannenkoeken gevuld met broccoli hebben we nodig:

voor de palacinky:
250 gr. bloem
5 dl. melk
2 eieren
een snuf zout
olie of boter voor de pan

en voor de vulling:

broccoli (800 gr., mag ook ietsje meer zijn)
2 dl. zure room
nootmuskaat
zout en peper
2 eieren

Pannenkoeken gevuld met broccoli
Meng de eieren met de melk en roer er met een garde de bloem en een snuf zout door. Even laten rusten in de koelkast en er dan 8 dunne flensjes van bakken.

Pannenkoeken gevuld met broccoli
Verdeel de broccoli in stukken en kook ze gezouten water gaar. Giet af, laat even uitdampen en pureer het met een staafmixer. Kruid het met wat nootmuskaat, zout en flink wat zwarte peper. uitdampen en dan pureren met een staafmixer. Ook de pannenkoekjes laat je even afkoelen.

Pannenkoeken gevuld met broccoli
Smeer een lepel van de broccolipuree op een pannenkoekje, vouw de zijkanten een beetje naar binnen en rol het op. Leg de palačinky knus naast elkaar in een ovenschaal die je hebt ingevet met boter.


Meng de room met de eieren en kruid het met peper en zout. Dat mengsel giet je over de pannenkoekjes. Zet ze in een op 180ºC. voorverwarmde oven en laat ze bakken tot ze mooi goudgeel kleuren.

 


download dit recept

Slowaakse recepten       Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Šošovicový prívarok
Gebonden linzen

Linzen zijn een populair maaltje in Slowakije. Simpel te maken, lekker om te eten en het is nog gezond ook. Šošovicový prívarok wordt vaak vertaald als iets in de trant van “linzen-bouillon”, maar passender zou iets als “gebonden linzen” zijn. Het woord prívarok wordt namelijk gebruikt om een potje van groenten of peulvruchten aan te duiden met een consistentie die het midden houdt tussen een dikke, gebonden soep en een wat erg vochtige stoofpot. Een beetje vergelijkbaar met het Hongaarse főzelék. Voor dat binden zorgen een paar in blokjes gesneden aardappelen en een lepel room gemengd met bloem. Šošovicový prívarok wordt gewoonlijk opgediend met een knakworstje en/of een spiegelei. Allebei mag natuurlijk ook.

Linzen

We hebben nodig:
200 gr. linzen
4 bloemige aardappelen
zout en zwarte peper
2 laurierbladeren
2 tenen knoflook
rode wijnazijn
2 dl. zure room
1 el. bloem
1 dl. volle melk
worst en/of eieren

Linzen
Spoel de linzen goed onder koud water en laat ze een uurtje of twee weken*. Ondertussen schil je de aardappelen en snij je ze in kleine blokjes.

*Omdat we weinig water gebruiken en dat ook nog eens laten inkoken laten we de linzen eerst eventjes weken. Dan wordt de kooktijd een stuk korter en is er minder kans dat het allemaal aan de bodem van de pan gaat kleven en klonteren.


Giet de geweekte linzen af, spoel ze nog eens goed en doe ze samen met de blokjes aardappel in een pan. Giet er zoveel water bij dat het allemaal net onder staat, doe er de blaadjes laurier bij en rasp er de tenen knoflook boven. Breng het aan de kook en kook het zonder deksel in ongeveer een kwartier gaar. Zet het vuur dan laag.

Linzen
Meng een royale el. bloem met de melk, doe er de room bij en roer het goed om, want we willen geen geklonter. Meng het goedje door de pot met linzen en roer het tot de saus dikker wordt. Kruid het nu met zout en peper en breng het op smaak met wijnazijn.


Serveer de linzen met een spiegelei of met wat Weense worstjes. Allebei mag natuurlijk ook. Voor wie wil mag er ook nog een stuk brood bij.

 


download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Lekvárové pirohy

Pirohy, dat zijn de kleine deegkussentjes uit Slowakije en Polen. Meestal gevuld met hartige zaken als kaas, zuurkool of spek, maar ze komen ook in zoete uitvoeringen, zoals deze lekvárové pirohy. “Lekvár” is een Hongaars woord en betekent “jam”. De tijd dat Slowakije deel uitmaakte van het Hongaarse koninkrijk is weliswaar al meer dan honderd jaar geleden, maar onze wilde gok is dat daar toch de oorsprong van de naam gezocht moet worden. Voor deze pirohy hebben we droge kwark/plattekaas nodig met een hoog vetgehalte. In Slowakije heet het “tvaroh tučný”, “vette kwark”, en heeft de consistentie van feta. Kun je dat niet krijgen, neem dan iets anders (b.v. hüttenkäse) en laat het uitlekken in kaasdoek tot het de gewenste consistentie heeft.
Voor het opdienen worden deze zoete pirohy door gesmolten boter gewenteld en bestooid met zaken als (poeder)suiker, gemalen maanzaad of verkruimelde peperkoek. Lekvárové pirohy kunnen zowel als nagerecht als als zoete lunch gegeten worden.

Lekvárové pirohy

Voor onze lekvárové pirohy hebben we nodig:
40 gr. boter
snufje zout
1 ei
60 gr. kwark
250 gr. grof meel
confituur, naar smaak: aardbeien, pruimen, bosbessen…

en voor het opdienen:
boter
gemalen maanzaad, suiker, verkruimelde peperkoek…

Lekvárové pirohy
Meng de boter met een snuf zout en de geraspte kwark. Zeef er de bloem boven, breek er het ei overheen en maak er een glad deeg van. Rol het uit tot een dikte van 1 cm. en snij er met een mes kleine vierkantjes van. Op elk stukje deeg leg je een theelepel jam, klap het dicht tot een driehoek en druk de randen goed vast.


Kook de pirohy 5 – 7 min. in gezouten water, afhankelijk van hoe groot ze zijn uitgevallen. Als ze boven komen drijven zijn ze gaar.

Lekvárové pirohy
Haal de lekvárové pirohy met een schuimspaan uit het water en laat ze even uitlekken. Wentel ze door gesmolten boter en bestrooi ze met -naar smaak- (poeder)suiker, gemalen maanzaad, verkruimelde peperkoek, room…

 

Lekvárové pirohy
download dit recept

Slowaakse wijn      Wijn uit Slowakije

 

SLOWAAKSE WIJN – TOKAJ

Tokajské víno – Tokaj wijn

Eeuwenlang, van de middeleeuwen tot 1918, heeft Slowakije deel uitgemaakt van het Koninkrijk Hongarije. Na WO I, toen de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie werd opgedoekt, werd Slowakije afgescheiden van Hongarije, en daarmee ook een deel van het historische Tokaj-wijngebied. Door het Verdrag van Trianon bleef het grootste deel van de regio Tokaj-Hegyalja (ongeveer 28 gemeenschappen en ongeveer 4.500 hectare wijngaarden) onderdeel van Hongarije en een klein, oostelijk deel (3 gemeenschappen met ongeveer 175 hectare wijngaarden) werd onderdeel van de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije. In 1959 werden er nog vier dorpen aan toegevoegd door de Tsjecho-Slowaakse wetgeving. Die vormen nu de Vinohradnícka oblasť Tokaj; de wijnbouw regio Tokaj, met de dorpen Bara, Čerhov, Černochov, Malá Tŕňa, Slovenské Nové Mesto, Veľká Tŕňa en Viničky. Wijnmakers aan de Slowaakse kant van de grens produceren zowel dessertwijnen als droge wijnen die vergelijkbaar zijn met die van de aangrenzende Hongaarse wijnregio. De Tokaj-wijnen worden uitsluitend gemaakt van de druivensoorten Furmint, Lipovina en Muškát žltý. Zéta, Kövérszölö en Kabar zijn ook toegestaan, maar spelen nauwelijks een rol.

Slowaakse wijn - Tokaj
Furmint en Muškát žltý, uit de Ampélographie (1901 – 1909) van Viala en Vermorel

Het recht van Slowakije om de naam Tokaj te gebruiken werd door Hongarije sinds 1958 betwist. Pas toen beide landen toetraden tot de EU werd de lucht wat geklaard. In juni 2004 kwamen ze tot een overeenkomst waarbij voor wijn die op 565 hectare land in Slowakije wordt geproduceerd het Tokajský/-á/-é-label gebruikt mag worden, op voorwaarde dat de Slowaken de Hongaarse voorschriften voor kwaliteitscontrole accepteren. Wat nog niet overeengekomen is, dat is wie daarop toezicht gaat houden, dus de lucht is nog niet helemaal geklaard. In ieder geval kreeg, met de toetreding van zowel Hongarije als Slowakije tot de Europese Unie, de naam Tokaj de status van Beschermde Oorsprongsbenaming.

Wat de Tokaj wijnen mede uniek maakt zijn een aantal bijzondere omstandigheden. Ten eerste de bodem en het microklimaat: de bodem bestaat uit klei of löss op vulkanische ondergrond. Het microklimaat wordt bepaald door de zonnige hellingen op het zuiden en de nabijheid van de rivieren Tisza en Bodrog, en is bevorderlijk voor de verspreiding van Botrytis cinerea (edelrot), die essentieel is voor de productie van de rijke, zoete Tokajský výber (Hongaars: Tokaji aszú) waar de regio wereldberoemd mee is geworden. De Hongaarse inheemse druivenrassen Furmint en Lipovina worden al eeuwen in de regio gecultiveerd, en zijn samen met Muškát Žltý (Muscat Blanc à Petits Grains) de enige variëteiten die voor de productie van Tokaj wijnen worden gebruikt. Een enorm systeem van kelders is uitgehouwen in de massieve rots. Die zorgen voor een constante temperatuur van ongeveer 12°C en een hoge luchtvochtigheid van ongeveer 95%, wat ideaal is voor het rijpen van de Tokaj wijnen. En dan is er nog een eeuwenoud en streng gecontroleerd systeem van appellatie: een koninklijk besluit van 1757 bepaalde een gesloten productiedistrict in Tokaj en is daarmee het eerste systeem van beschermde herkomstbenaming in de wereld.

Slowaakse wijn - Tokaj

TOKAJ WIJN

Tokaj wijn wordt onderverdeeld in vier categorieën:
Slowaakse wijn Tokajský Furmint, Tokajská Lipovina en Tokajský Muškát žltý zijn “normale”, over het algemeen droge, witte wijnen van één van de in Tokaj toegestane druivenrassen.
Slowaakse wijn Tokajské samorodné is gemaakt van trossen die een aanzienlijk deel van druiven met edele rotting -botrytis- bevatten. Ze wordt gemaakt wanneer de omstandigheden voor een grootschalig ontstaan van edelrot, benodigd voor de productie van Tokajský výber, ongunstig zijn, en het dus niet lonend is om de bessen handmatig te selecteren. Samorodné sladké (zoet) wordt gemaakt van druiventrossen met een groter aandeel van edele rotting dan Samorodné suché (droog). De wijn mag op zijn vroegst na twee jaar rijping in omloop worden gebracht, waarvan tenminste één jaar in een houten vat.
Slowaakse wijn Tokajský výber (3, 4, 5 of 6 putňový) (Hongaars: Tokaji aszú) is de wijn die Tokaj wereldberoemd heeft gemaakt. Het is een zoete, rijke wijn die wordt gemaakt door druiven die aangetast zijn door Botrytis cinerea handmatig te selecteren en ze in grote vaten te persen tot een brij. De (gewone) druivenmost wordt daar vervolgens overheen gegoten. Als de brij geweekt is wordt alles overgedaan in houten vaten om verder te vergisten. Putňový (H: puttonyos) is een eenheid voor het suikerniveau in de wijn. De putňa was een korf van 25 kg. door botrytis aangetaste druiven. Hoe meer er aan het vat wijn wordt toegevoegd, hoe zoeter de uiteindelijke wijn. Meting varieert van 3 tot 6 putňový. Een Tokaji die volledig van botrytis druiven is gemaakt, wordt niet geëtiketteerd met putňový, maar staat bekend als esencia. Výber wordt niet ieder jaar gemaakt. De wijnmaker beslist of de kwaliteit van de oogst de productie van Tokajský výber toelaat of niet.

Minimale restsuikerniveaus van Tokajský výber (gram per liter)
3 putňový – 60 gr. restsuiker per liter wijn
4 putňový – 90 gr./l.
5 putňový – 120 gr./l.
6 putňový – 150 gr./l.
esencia – 180 gr./l.
esencia-nektár – 450 gr./l.

Slowaakse wijn Tokajská výberová esencia en Tokajská esencia-nektár worden vaak met elkaar verward, maar zijn twee verschillende wijnen. Tokajská výberová esencia wordt op dezelfde manier gemaakt als Tokajská výberová. Het aantal putňový is echter veel hoger dan de 6 putňový výberová, met meer dan 180 gram per liter restsuiker, en staat dus eigenlijk gelijk aan een 7 of 8 putňový výberová. Een esencia met een restsuikergehalte van 300 gr./l. (die je overigens zelden tegen zult komen) komt overeen met een 10 putňový výberová.
Slowaakse wijn Tokajská esencia-nektár (“essence-nectar”). Met de hand geselecteerde door edele rotting aangetaste druiven, die gebruikt gaan worden voor de productie van de Tokajský výber, worden een paar dagen in een vat bewaard voordat de výber-brij wordt bereid. Door het eigen gewicht van de bessen verzameld zich een hoeveelheid sap op de bodem van het vat. Van dit sap wordt de esencia-nektár gemaakt. Het fermentatieproces is zeer traag en levert pas na een paar jaar een alcoholgehalte op van niet meer dan 5 tot 8%. Het restsuikergehalte van esencia-nektár moet minimaal 450 gr./l. zijn, maar ligt typisch tussen 500 gr. en 700 gr. per liter, en kan zelfs 900 gr./l. of meer bereiken. Een vat met 25 kilo droge bessen levert slechts tussen de 1 en 1½ liter esencia-nektár op. Vanwege het enorme suikergehalte, dat in evenwicht gehouden door een hoge zuurgraad, is de esencia-nektár stroopachtig van structuur met een zeer laag alcoholgehalte. Het is niet een wijn in conventionele zin, maar eerder een elixer; het hart en de ziel van de druif, gevangen in een onvergelijkelijke concentratie van smaak en aroma. Het is iets waar elke wijnliefhebber van droomt om minstens één keer te proeven, en dat zal waarschijnlijk een ervaring worden om niet te vergeten.

Dan zijn er nog twee minder belangrijke, maar opmerkelijke historische soorten Tokaj, die bijproducten zijn van de výber-productie.
Slowaakse wijn Tokajský fordítáš (afgeleid van het Hongaarse fordítás, “kopiëren”) is wijn gemaakt door most op de výber-brij te gieten die al is gebruikt om výber-wijn te maken. Zeg dus maar een “tweede výber”.
Slowaakse wijn Tokajský mášláš (afgeleid van het Hongaarse woord máslás, “omkeren”) wordt gemaakt van “gewone” wijn, dus niet van edele rotting en de droesem van výber of samorodné. Een botrytis-wijn van mindere kwaliteit, maar altijd nog een meer dan uitstekende tafelwijn.

Slowaakse wijn      Wijn uit Slowakije

 

SLOWAAKSE WIJN

Kelten en Romeinen
De oudste sporen van wijnbouw in Slowakije dateren uit de 7de – 6de eeuw voor Christus. Archeologisch onderzoek van het fort op de heuvel Molpír bij het dorp Smolenice (district Trnava in het westen van Slowakije), een grote nederzetting uit de vroege ijzertijd, bracht, naast een groot aantal artefacten van de Hallstatt-cultuur, zeven wijngaardmessen en een wijnkruik van klei boven de grond. De eerste wijnboeren op Slowaaks grondgebied waren dus -zo mogen we aannemen- Kelten.

Slowaakse wijn
De overblijfselen van het Keltische fort op de heuvel Molpír, Smolenice.

Na de oprichting van de versterkte limes langs de Donau probeerden de Romeinen hun machtsgebied uit te breiden naar het noorden, voornamelijk tijdens de regering van keizer Marcus Aurelius. In 174 n.Ch. drong hij door tot in de valleien van de Váh, de Nitra en de Hron. Marcus Aurelius wilde een nieuwe Romeinse provincie creëren, Marcomannia, maar hij stierf voortijdig en het hele project werd afgeblazen. Dat was niet het einde van de Romeinse invloed in het gebied: door vriendelijke betrekkingen over en weer was er toch sprake van een culturele “Romanisering”, getuige de overblijfselen van een groot aantal Romeinse gebouwen, met een overvloed aan sporen die wijzen op levendige handelsbetrekkingen. Ook de wijnbouw gaat een periode van bloei door. De Keltische en Romeinse wijnbouwtraditie bleef ook na de komst van de Slaven in de 7de eeuw ononderbroken.

Middeleeuwen
Ook tijdens het Groot-Moravische Rijk (9de – 10de eeuw) zat het wel snor met de wijnbouw. Dat blijkt niet alleen uit het verhaal van prins Svatopluk die een vat cadeau deed aan de Boheemse prins Bořivoj, maar bijvoorbeeld ook uit een aantal gebeden van de oude Slavische Kerk die uit die periode zijn overgeleverd. Zo was er een gebed voor tijdens het planten van een wijngaard, een gebed om het oogsten van de druiven voorspoedig te laten verlopen en eentje voor een gezegende fermentatie van druivenmost. Tijdens de jaren van de Tataarse invasie (1241 – 1242) werd er veel verwoest, maar verder kunnen we met een gerust hart zeggen dat ook de latere middeleeuwen een gunstige tijd was voor de wijnbouw in Slowakije, vooral toen Duitse kolonisten in de westelijke regio en Italianen in de Tokaj-regio de stiel ter hand namen, die nieuwe druivenrassen en een grote vakkennis meebrachten. Dat de wijnbouw grote vlucht nam blijkt ook uit de belastingregisters van de kloosters en de adel: de zgn. nonae et decimae (“negenden en tienden”: de “negenden” was de pacht die huurders van kerkelijke boerderijen verschuldigd waren; de “tienden” een algemene kerkbelasting) en de belastingen die volgens het Weinbergrecht (het recht om wijngaarden te planten en wijn te verbouwen) aan de Grundherr betaald moest worden. Destijds had Bratislava (toen heette de stad nog Pozsony en was onderdeel van het Hongaarse koninkrijk) een sterke positie op de wijnhandelsmarkten, voornamelijk dankzij de handelsroute over de Donau.

Nieuwe tijd
In de 19de eeuw was de productie van Slowaakse wijn vooral geconcentreerd rond Bratislava. De stad kreeg een wereldprimeur toen daar in 1825 de eerste productielocatie voor mousserende wijn buiten Frankrijk werd gesticht door twee van haar burgers, Johann Fischer en Dr. Michael Schönbauer. In 1877 werd de zaak overgenomen door de Oostenrijkse Hubert & Habermann Champagner-Fabrik und Weinhandlung. De zaak werd in 1945 onteigend onder de Beneš-Dekreten waarna de firma in handen kwam van de staat en werd verplaatst naar Sereď. In 2000 werd de fabriek opgekocht door het Duitse Henkell.

Slowaakse wijn
Links de Sektkellerei Hubert & Habermann op de Radlinského ulica in Bratislava (destijds Ország útca, Pozsony (H); Landstraße, Preßburg (D))

Begin 20e eeuw ging het helemaal mis met de wijnbouw in Slowakije. Europa als geheel leed aan strenge vorst, schimmelziekten en vooral phylloxera, druifluis, een uit de V.S. overgekomen parasiet die een groot deel van de Europese wijngaarden vernietigde.

Nadat de communisten het voor het zeggen kregen in 1948 brak er een periode van vergaande collectivering aan. Dat resulteerde in een verdubbeling van het oppervlak aan wijngaarden en de bouw van enorme productiefaciliteiten. Er werd ingezet op kwantiteit; de kwaliteit van de geproduceerde wijnen was om te huilen zo slecht. Een groot deel van de Slowaakse wijn werd geëxporteerd naar Rusland. na het vertrek van de Kameraden in 1989 leefden de wijntradities al snel weer op, met nieuwe wijnboeren die zich richtten op de productie van kwaliteitswijnen. Daarom is de hoeveelheid met wijnstokken beplant land – 30.000 hectare in 1990 – in de jaren negentig flink afgenomen. Sinds de eeuwwisseling groeit het aantal wijngaarden weer wat aan, maar de opbrengst per hectare blijft laag. Een goed teken, want een grote productie van vruchten komt de kwaliteit niet ten goede. Met de toetreding van Slowakije tot de EU (1 mei 2004) werden de wetten die het wijnmaken reguleren in overeenstemming gebracht met die van de EU. De producenten kregen weliswaar flink wat concurrentie, maar daar staat tegenover dat Slowaakse wijn langzaam maar zeker de internationale erkenning begint te krijgen die ze verdient.

SLOWAAKSE WIJN

Wijnregio’s
Slowakije is onderverdeeld in 6 wijnregio’s. Slowaakse wijn die de herkomstnaam van de regio draagt mag uitsluitend worden verkregen door gehele of gedeeltelijke vergisting van druiven of most die afkomstig is uit de regio.

Slowaakse wijn vinohradnícka oblasť – wijnbouw regio (Malokarpatská, Južnoslovenská, Nitrianska, Stredoslovenská, Východoslovenská en Tokajská)
Slowaakse wijn vinohradnícky rajón – district – de regio’s zijn onderverdeeld in 40 districten
Slowaakse wijn vinohradnícka obec – gemeente/dorp – er zijn 690 wijnbouwgemeenten
Slowaakse wijn vinohradnícky hon – wijngaard

Wijn uit Slowakije

Malokarpatská – “Kleine Karpaten”
De wijnstreek Malokarpatská ligt in het zuidwesten van Slowakije, grenzend aan Tsjechië en Oostenrijk. Wijnstokken worden al meer dan drieduizend jaar verbouwd op de zuidelijke hellingen en vlaktes van de Kleine Karpaten en in de plaats Záhorie. Het gebied omvat 5588 ha. aan wijngaarden en is ingedeeld in 132 subregio’s. De meest aangeplante druiven zijn Veltlínske zelené, Rizling vlašský, Müller-Thurgau, Pinot Blanc en Rizling rýnsky, en voor de rode druiven St.Laurent en Frankovka modrá.

Južnoslovenská – “Zuid Slowakije”
Het Zuid-Slowaakse wijngebied ligt ten noorden van de rivier de Donau. Het is het warmste deel van Slowakije en de wijngaarden worden aangeplant op löss-hooglanden, sporadisch op vette, slibachtige kleigronden met een goede wateropname. Dit zijn de beste voorwaarden voor de teelt van druiven voor de productie van rode wijnen van hoge kwaliteit, ook van Cabernet Sauvignon, die een langere groeicyclus vereist dan de meeste andere in Slowakije gekweekte druivenrassen. De meest aangeplante druiven zijn Veltlínske zelené, Rizling vlašský, Müller-Thurgau, en voor de rode druiven St.Laurent en Frankovka modrá.

Nitrianska – “Nitra”
De geschiedenis van de wijnbouw en het maken van wijn in de wijnstreek Nitra gaat ver terug in het verleden, tot het tijdperk van het Groot-Moravische rijk (833 – 907). De Nitra-wijnregio is de meest diverse met het hoogste aantal van elkaar onderscheiden, maar lokaal specifieke wijngaarden. De meest verbouwde druivenrassen zijn Veltlínske zelené, Rizling vlašský, Müller-Thurgau en Fetească regală, en voor de rode druiven St.Laurent en Frankovka modrá.

Stredoslovenská – “Centraal Slowakije”
Veltlínske zelené, Rizling vlašský, Müller-Thurgau, Pinot Blanc en Rizling rýnsky zijn in Centraal Slowakije de meest aangeplante witte variëteiten; St.Laurent en Frankovka modrá de rode.

Východoslovenská – “Oost Slowakije”
Het klimaat is continentaler van karakter dan de westelijke delen van Slowakije. Hierdoor is het weer stabieler en daarom beter geschikt voor het verbouwen van laatrijpe druivenrassen. De meest aangeplante druiven zijn de witte variëteiten Rizling vlašský, Müller-Thurgau, Rizling rýnsky en Gewürztraminer; voor de rode druiven voornamelijk Frankovka modrá.

Tokaj – “Tokaj”
Vinohradnícka oblasť Tokaj: een beschrijving van de regio Tokaj op deze pagina.

SLOWAAKSE WIJN

Classificatie

Normalizovaný muštomer (°NM) is een schaal die in Slowakije en Tsjechië wordt gebruikt om het suikergehalte van de druivenmost te meten. 1°NM betekent dat 100 liter most 1 kg. suiker bevat. Het percentage NM bepaald mede het kwaliteitspredikaat van de wijn.

1. Akostné víno s prívlastkom – Kwaliteitswijn met speciale attributen – deze wijn voldoet aan de kwaliteitseisen bepaald door speciale regelgeving, de maximale opbrengst van 13.000 kg./ha.; het druivenras, de herkomst van de druiven, het natuurlijke suikergehalte, gewicht en conditie worden gecertificeerd vóór verwerking door een medewerker van het controle-instituut, het verbod op verhoging van het natuurlijke alcoholvolumegehalte en aanpassing van restsuiker wordt nageleefd.

Slowaakse wijn Kabinetné – kabinet – wijn gemaakt van druiven met een suikergehalte van minstens 19°NM, met een minimaal alcoholgehalte van 9.5%. De wijnen zijn voornamelijk suché – droog, zelden polosuché – half droog.
Wijnbouw in Slowakije Neskorý zber – late oogst: gemaakt van druiven met een suikergehalte van minstens 21°NM met minimaal 9.5% alcohol. De wijnen zijn voornamelijk suché – droog, soms polosuché – half droog en zelden polosladké – half zoet.
Slowaakse wijn Výber z hrozna – selectie van druiven: gemaakt van trossen die lang gerijpt hebben aan de stok met een suikergehalte van ten minste 23°NM., met minimaal 9.5% alcohol. Varieert van suché tot polosuché en polosladké.
Wijnbouw in Slowakije Bobuľový výber – selectie van bessen: wijn gemaakt van met de hand geselecteerde overrijpe trossen waaruit de onvolgroeide en beschadigde bessen handmatig zijn verwijderd, met een suikergehalte van ten minste 26°NM. en ten minste 8% alcohol. De wijnen hebben voornamelijk een hoger gehalte aan restsuiker: polosuché en polosladké, hoewel suché ook veel voorkomend is.
Slowaakse wijn Hrozienkový výber – druivenselectie – uitsluitend gemaakt van handmatig geselecteerde overrijpe druiven met een suikergehalte van minstens 28°NM en met ten minste 8% alcohol. Deze wijnen zijn voornamelijk sladké – zoet.
Wijnbouw in Slowakije Cibébový výber – Selectie van edelrot – uitsluitend van handmatig geselecteerde druiven die zijn aangetast door botrytis, met een natuurlijk suikergehalte van ten minste 28°NM en met minimaal 8% alcohol. Deze wijnen zijn sladké – zoet.
Slowaakse wijn Ľadové víno – IJswijn – gemaakt van druiven die zijn geoogst bij ten hoogste -7°C. De druiven blijven in bevroren toestand tijdens het oogsten en het persen. Het suikergehalte van de most is ten minste 27°NM en de wijn heeft een alcoholgehalte van ten minste 6%. De wijn is sladké – zoet.
Wijnbouw in Slowakije Slamové víno – Strowijn wordt gemaakt van goed gerijpte druiven die voor het persen minstens drie maanden of opgehangen in een geventileerde ruimte. Het suikergehalte op het moment van persen moet minimaal 27 °NM zijn en de wijn heeft minstens 6% alcohol. De wijnen zijn voornamelijk sladké.

2. Akostné víno – kwaliteitswijn – geclassificeerd als odrodové – “enkel ras” (het ras staat vermeld in de lijst van geregistreerde druivenrassen) of značkové “merkwijn” (een blend van twee of meer druivenrassen of een enkel druivenras dat niet op de lijst van geregistreerde druivenrassen staat). De wijn wordt gemaakt van druiven met een natuurlijk suikergehalte van minimaal 16°NM en waarvan de maximale opbrengst van 18.000 kg./ha. niet is overschreden en met een minimaal alcoholgehalte van 9,5%. Het kan worden gechaptaliseerd (= het toevoegen van suiker aan de nog niet vergiste most) tot 22°NM voor witte wijnen en 24°NM voor rode. Wijn voldoet aan de kwaliteitseisen bepaald door speciale regelgeving.

Slowaakse wijn Mladé víno – primeurwijn – moet worden gebotteld vóór het einde van het oogstjaar. Primeurwijn mag vanaf de eerste maandag van november op de markt worden gebracht.
Wijn uit Slowakije Archívne víno – Archiefwijn – heeft minstens drie jaar na het oogsten van de druiven gerijpt.
Slowaakse wijn Panenská úroda – Maagdelijke oogst” – de druiven die hiervoor werden gebruikt kwamen van de eerste oogst van een wijngaard. Deze eerste oogst vind plaats vanaf het derde of vierde jaar na het aanplanten.

3. Víno s chráneným označením pôvodu – Wijn met een beschermde oorsprongsbenaming – wordt gemaakt van druiven geregistreerd in de lijst van geregistreerde rassen, geteeld, geproduceerd en gebotteld in dezelfde of naburige Slowaakse wijnregio, waarvan de maximale opbrengst per hectare werd niet overschreden, met een minimum suikergehalte van 16°NM. De term Districtus Slovakia Controllatus, “D.S.C.”, kan worden gebruikt als de wijn is gecertificeerd.

4. Víno s chráneným zemepisným označením – Wijn met een beschermde geografische aanduiding – geproduceerd van druiven uit de lijst van geregistreerde rassen, geteeld, geproduceerd en gebotteld in een van de Slowaakse wijnregio’s waarvan de maximaal toegestane opbrengst per hectare niet is overschreden. Het minimale suikergehalte bedraagt 13°NM. Met de traditionele term regionálne víno kan worden aangegeven dat de druiven 15°NM bereikten, de maximale opbrengst niet hoger was dan 18.000 kg/ha, de wijn minimaal 8,5% alcohol bevat en voldoet aan de kwaliteitseisen.

5. Víno bez zemepisného označenia – Wijn zonder geografische aanduiding. Dit predikaat is in de plaats gekomen van de vroegere categorie Stolové víno (tafelwijn). Het minimale suikergehalte bedraagt 13°NM.

Slowaakse wijn

SLOWAAKSE WIJN

Likorové vino – Likeurwijn
Slowaakse wijn Suché – doog – wanneer het suikergehalte niet hoger is dan 4 gr. per liter, of 9 gr. per lit
Als het suikergehalte niet hoger is dan 4 gram per liter, of 9 gram per liter als de totale zuurgraad uitgedrukt in gr. wijnsteenzuur per liter niet meer dan 2 gr. onder het restsuikergehalte ligt.
Wijnbouw in Slowakije Polosuché “Medium dry” – Als het suikergehalte het maximum overschrijdt dat hierboven is vastgesteld, maar niet hoger is dan 12 gram per liter, of 18 gram per liter, als dat de totale zuurgraad niet meer dan 10 gram onder het restsuikergehalte ligt.
Slowaakse wijn Polosladké – halfzoet – Als het suikergehalte hoger is dan het maximum dat hierboven is vastgesteld, maar niet meer dan 45 gr. per liter.
Wijnbouw in Slowakije Sladké – zoet – sls het suikergehalte minstens 45 gr. per liter is.

Slowaakse wijn

SLOWAAKSE WIJN

Šumivé víno – Mousserende wijn
Slowaakse wijn Šumivé víno – Mousserende wijn – is het product dat wordt verkregen door een eerste of tweede alcoholische gisting van verse druiven, druivenmost en wijn. De wijn heeft een overdruk (veroorzaakt door koolstfodioxide in de oplossing) van niet minder dan 300 kPa (3 bar) wanneer bewaard bij een temperatuur van 20°C in gesloten containers. Wanneer deze worden geopend, komt kooldioxide vrij die uitsluitend afkomstig is van gisting. Het totale alcoholgehalte van de cuvées die bestemd zijn voor de bereiding ervan mag niet minder zijn dan 8,5%.
Wijn uit Slowakije Akostné šumivé víno – Mousserende kwaliteitswijn – Als de mousserende wijn, waarbij de overdruk niet minder dan 350 kPa (3,5 bar) mag zijn en het totale alcoholgehalte van de cuvées die bedoeld zijn voor de bereiding niet minder zijn dan 9%.
Slowaakse wijn Akostné aromatické šumivé víno Aromatische mousserende kwaliteitswijn – wordt alleen verkregen door voor de samenstelling van de cuvée gebruik te maken van druivenmost of druivenmost in gisting die zijn afgeleid van specifieke druivenrassen op een lijst. De overdruk is niet minder dan 300 kPa (3 bar), het effectieve alcoholgehalte mag niet lager zijn dan 6%. en het totale alcoholgehalte niet lager dan 10%.

Traditionele aanduidingen
Wijnbouw in Slowakije Pestovateľský Sekt. Hiervoor gelden dezelfde voorwaarden als voor de Mousserende kwaliteitswijn (Akostné šumivé víno). De afzonderlijke componenten van de cuvée van de pestovateľský sekt moeten afkomstig zijn uit één wijnbouwgebied en laatste fase van het productieproces moet worden uitgevoerd door de wijnboer van de wijngaard waarvan de druiven worden gebruikt.
Wijnbouw in Slowakije Sekt vinohradníckej oblasti. Ook voor deze sekt gelden dezelfde basisvoorwaarden als voor de Mousserende kwaliteitswijn (Akostné šumivé víno). De wijn moet verkregen zijn door primaire of secundaire gisting van kwaliteitswijn (Akostné víno) van druiven die zijn geteeld
in het wijnbouwgebied waar druiven worden verbouwd voor de opbrengst ervan of in een direct aangrenzend gebied.

Perlivé víno – half mousserende wijn
Sýtené víno – mousserende wijn waaraan koolzuurgas is toegevoegd

Aanduiding van het suikergehalte van šumivé víno, sýtené víno, akostné šumivé víno en akostné aromatické šumivé víno:
Slowaakse wijn Brut Nature – als het suikergehalte minder dan 3 gr. per liter is. Mag alleen gebruikt worden voor wijn waaraan na de tweede gisting geen suiker is toegevoegd.
Slowaakse wijn Extra Brut – wanneer het suikergehalte tussen 0 en 6 gr./l. ligt.
Wijnbouw in Slowakije Brut – met een suikergehalte van minder dan 12 gr./l.
Slowaakse wijn Extra Dry – heeft een suikergehalte tussen 12 en 17 gr./l.
Wijnbouw in Slowakije Dry – suikergehalte tussen 17 en 32 gr./l.
Slowaakse wijn Demi-Sec – suikergehalte tussen 32 en 50 gr./l.
Wijnbouw in Slowakije Sladké – (zoet) – wanneer het suikergehalte hoger dan 50 gr./l. is.

Slowaakse wijn

SLOWAAKSE WIJN

Druivensoorten
De druivensoorten die in de regio Tokaj worden geteeld zijn Furmint, Lipovina en Muškát Žltý. In de andere regio’s worden voornamelijk witte wijnen van één druivenras geproduceerd, voornamelijk van Veltliner. Een andere veel verbouwde druif is de productieve Welschriesling (Rizling vlašský), gevolgd door Müller-Thurgau, Pinot blanc en Riesling. De rode variëteiten, die goed zijn voor een vijfde van de wijngaarden, worden voornamelijk vertegenwoordigd door Blaufränkisch, St. Laurent en de meer recentelijk verspreide Cabernet Sauvignon, die vooral gedijt in de warmere delen van het land. Onderzoek en ontwikkeling in voormalig Tsjechoslowakije resulteerden in nieuwe druivenrassen die voor de specifieke lokale omstandigheden werden gekweekt: André, Dunaj, Neronet, Muškát Moravský, Devín, Pálava en Aurélius. Verder een aantal rassen die specifiek zijn voor Centraal-Europa: witte Fetească Albă en Regală, Iršai Oliver, Lipovina en Furmint; Grüner Veltliner, Bouvier blanc, Neuburger, Blaufränkisch, Saint Laurent, Portugieser, Alibernet en Blauer Zweigelt, en de meer algemeen Europese Pinot, Sylvaner, Traminer, Chardonnay en Sauvignon.

WITTE DRUIVEN
Veltlínske zelené – 3 088.6 ha.
Rizling vlašský – 2 528.6
Müller-Thurgau – 1 557.2
Rizling rýnsky – 921.2
Rulandské biele – 798.7
Tramín červený – 415.6
Dievčie hrozno – 411.0
Irsai Oliver – 364.1
Furmint – 342.3
Fetească regală – 331.1
Chardonnay – 323.9
Veltlínske červené skoré – 300.3
Rulandské šedé – 287.2
Sauvignon – 237.6
Silvánske zelené – 214.0
Lipovina – 193.3
Muškát Moravský – 187.1
Devín – 144.1
Muškát Žltý – 75.3
Muškát Ottonel – 70.6
Pálava – 52.0
Bouvierovo hrozno – 22.2
Neuburské – 19.6
Aurelius – 11.4
Noria – 1.9
Mília – 1.0
Breslava, Hetera, Cserszegi Fűszeres, Kerner, Rotweisser Veltliner, Sémillon, Viognier.

BLAUWE DRUIVEN
Frankovka modrá – 1 636.0 ha.
Svätovavrinecké – 1 198.5
Cabernet Sauvignon – 585.1
André – 255.1
Alibernet – 253.0
Rulandské modré – 247.9
Zweigeltrebe – 137.2
Modrý Portugal – 123.5
Dunaj – 61.8
Neronet – 38.3
Hron, Nitria, Rimava en Váh, Rosa, Rudava en Torysa, Domina, Dornfelder, Cabernet Moravia, Kádarka, Merlot, Syrah.

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Pečené zemiakové pirohy
Gebakken aardappelpirogi

Pirohy zijn halve maantjes van deeg met een vulling. Die vulling kan bestaan uit allerlei zaken zoals paddenstoelen, gehakt of -in dit geval- gerookt vlees en zuurkool. Pirohy worden normaliter gegaard in kokend water, maar in dit recept gaan we ze bakken in de oven.

Gebakken pirohy

Voor het deeg van deze gebakken pirohy hebben we nodig:
4 aardappelen
100 gr. bloem
2 el. zure room
1 snuf zout

en voor de vulling:
70 gr. gerookt spek
3 el. zuurkool
½ kleine ui
1 eierdooier

Gebakken pirohy
Eerst maken we de vulling: snipper het halve uitje, snij het spek in kleine stukjes of blokjes en bak het samen in wat reuzel, boter of olie tot de ui glazig is. Hak de 3 el. goed uitgelekte zuurkool fijn en meng het erdoor. Laat het even afkoelen en meng er dan de eierdooier door.


Voor het deeg kook je de aardappelen gaar in de schil. Pel ze als ze nog heet zijn, werk ze door een aardappelpers en laat het afkoelen. Als de aardappelprut koud is meng je het met de bloem, de zure room en een snuf zout. Kneed er een samenhangend deeg van en rol het op een met wat bloem bestoven werkblad uit tot een dikte van 2 – 3 mm. Steek er met een vorm of omgekeerd glas rondjes uit van ongeveer Ø 8 cm.

Gebakken pirohy
Leg op ieder rondje wat van de vulling, klap het deegpakketje dubbel en druk de randen goed dicht.


Bak ze in een op 180ºC. voorverwarmde oven in 25 minuten gaar.


Serveer de gebakken pirohy met wat gebakken spekjes en een kwak room, en misschien nog een lepel zuurkool.

 

Gebakken pirohy
download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Španielsky vtáčik
Spaans vogeltje

Nooit, maar dan ook nooit -ook niet bij leven en welzijn- zijn deze vogeltjes in staat geweest het luchtruim te kiezen, en ook met Spanje heeft het allemaal niets van doen. Spaanse vogels zijn rolletjes rundvlees die gevuld zijn met een allegaartje van gekookt ei, spek, augurk en een stukje Frankfurter worst. Net zoiets als onze blinde (nl.) of loze (b.) vinken dus, maar dan natuurlijk weer net even anders. Het gerechtje wordt opgediend in een sausje van de bouillon waarin ze zijn gegaard en wordt doorgaans begeleid door een lepel witte rijst of een portie gekookte aardappelen.

Waarom ze Spaanse vogels heten is een van de onopgehelderde mysteries van deze eeuw. Voor een verklaring zouden we moeten afreizen naar het Tsjechische, waar dit gerecht zijn oorsprong zou hebben. Het verhaal gaat dat het wiegje van deze vogeltjes in de keukens van keizer Rudolf II (1552-1612) moet hebben gestaan, onder wie Praag heel eventjes de hoofdstad van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie was. De moeder van Rudolf was door geboorte en uit overtuiging een Spaanse, en hijzelf heeft een groot deel van zijn jeugd doorgebracht aan het hof van zijn Spaanse oom Filips II. Vandaar Spaans, zo liet ik mij vertellen.

Waar of niet, het gerecht is al sinds jaar en dag een absoluut succesnummer uit het repertoire van iedere oma, zowel de Tsjechische als de Slowaakse, en ook in de traditiegetrouwe eetgelegenheden zul je ze met grote regelmaat op de kaart zien staan: španielsky vtáčik.

Španielsky vtáčik

Voor 4 van deze deze klassieke španielsky vtáčik hebben we nodig:
4 dunne plakken rundvlees (b.v. runderschnitzels)
1 ui
100 gr. gerookt spek
zout en peper
scherpe mosterd
2 hardgekookte eieren
2 frankfurter worstjes
2 augurken
bloem
1 l. runderbouillon (mag best van een blokje)
1 el. kappertjes

Španielsky vtáčik
Leg de plakken rundvlees tussen twee vellen plasticfolie en klop ze met een vleeshamer of deegroller voorzichtig zo dun mogelijk uit. Werk van binnen naar buiten.

Spaanse vogel
Verdeel de eieren, de worstjes en de augurken in de lengte in tweeën. Snij vier lange, dunne repen van het spek. De rest snij je in kleine blokjes.

Španielsky vtáčik
Smeer de uitgeklopte lapjes rundvlees aan één kant in met mosterd en kruid ze met peper en zout. Leg op iedere plak een half ei, een stuk augurk, een stuk worst en een reep spek. Rol ze op en zet ze vast met keukendraad, prikkertjes of een rolladeklem.

Spaanse vogel
In een braadpan bak je de blokjes spek zachtjes uit tot ze hun vet gaan verliezen. Snipper de ui en bak hem een paar minuten mee. Zet het vuur wat hoger, rol de Spaanse vogeltjes door wat bloem en bak ze aan alle kanten bruin.

Španielsky vtáčik
Giet de bouillon in de pan. Het vocht moet de vogeltjes voor ¾ bedekken. Zo nodig nog wat water toevoegen dus. Breng het aan de kook en zet het vuur nu zo laag dat het een klein beetje pruttelt; niet meer dan dat. Leg het deksel schuin op de pan en laat de španielsky vtáčik in 1 – 1½ uur door en door gaar worden. Draai het vlees een af en toe een keertje om.

Spaanse vogel
Als de španielsky vtáčik gaar zijn Haal je ze uit de pan. Maak het stoofvocht glad met je staafmixer. Meng 2 el. bloem met wat water. Daarmee bindt je het kookvocht. Leg de vogels terug in deze saus en laat het nog even zachtjes koken, zodat de bloem gaart en de saus wat dikker wordt. Vlak voor je het vuur uitzet meng je een flinke eetlepel kappertjes door de saus.

Španielsky vtáčik
Leg de španielsky vtáčik op borden, lepel er een flinke plas van de saus overheen en serveer met een rijst of gekookte aardappelen.

 

Spaans vogeltje
download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Nanukové rezy

Als je nanukové rezy zou moeten vertalen, dan zou dat resulteren in iets eigenaardigs als “ijslolly-sneden”. Het gebakje bestaat uit een bodem van een deeg van koffie en walnoten, met daarop een behoorlijk machtige vulling van melk en boter, afgedekt met een laagje chocoladeglazuur. Wat dat met ijslollies heeft te maken is ons niet helemaal duidelijk. We hebben zo’n donkerbruin vermoeden dat het te maken heeft met de omstandigheid dat het gebak de koelkast in gaat om op stijven, maar dat is een wilde gok. Wat in ieder geval zeker is, dat is dat deze nanukové rezy een uiterst smakelijk en bovendien vrij eenvoudig te maken bakseltje is.

nanukové rezy

Voor het deeg van de nanukové rezy hebben we nodig:
½ dl. sterke (koude) koffie
100 gr. gemalen walnoten
180 gr. bloem
1 zakje bakpoeder
4 eieren
100 gr. suiker

en voor de vulling:
7½ dl. melk
30 gr. suiker
90 gr. bloem
250 gr. boter
100 gr. poedersuiker

en dan nog:
150 gr. pure chocolade
30 gr. boter

Nanukové rezy
Scheid de eieren. Klop de dooiers los met het bakpoeder en 100 gr. suiker. Meng er de walnoten en de koude koffie door, en ten slotte -beetje bij beejte – de bloem. Klop de eiwitten stijf met een snufje zout en schep dat onder het beslag.


Bekleed een bakblik (25 x 28 cm.) met bakpapier (of vet het in met boter en bestuif het met bloem). Spreid er het deeg over uit. Bak het in 15 – 20 min. op 180ºC. mooi lichtbruin. Laat het helemaal afkoelen.

Nanukové rezy
Voor de vulling meng je met een garde de suiker en de bloem door de melk. Zet op het vuur en verwarm het al roerend, zodat je een dikke pudding krijgt. Laat het afkoelen tot lauw.


Meng de (zachte) boter met de poedersuiker en meng het door de melk/bloem/suikerpudding. Met deze vulling bestrijk je het afgekoelde gebak. Zet het in de koelkast om op te stijven.

Nanukové rezy
Smelt de chocolade met de boter au bain-marie. Bestrijk het gebak met de chocoladeglazuur en zet het nog even in de koelkast.


Als de chocolade hard is snij je het gebak in blokjes. Dat doe je het best met een scherp mes dat je in steeds even in heet water dompelt.

 

Nanukové rezy
download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Špenátový prívarok
Gebonden spinazie

Dit vegetarische gerechtje is een echte klassieker uit (groot)moeders Slowaakse keuken. Špenátový prívarok laat zich zo ongeveer vertalen als “gebonden spinazie”. De spinazie wordt namelijk bijeengehouden door een dik sausje gemaakt van het vocht van de spinazie, een uitje, wat bloem en wat bouillon. Dat is niet alleen lekker, maar zorgt er ook voor dat het op je bord geen waterige bedoening wordt door al het groene vocht dat normaal uit de gekookte spinazie zou blijven lekken. Leg er een hardgekookt eitje op en geef er een paar gekookte aardappelen bij en je zit gebeiteld. Špenátový prívarok. Het is gezond, het is lekker, het is snel klaar, het kost drie keer niks en het is ook nog eens uitermate diervriendelijk. Nou, wat wil je nog meer?

Špenátový prívarok

voor 4 porties špenátový prívarok hebben we nodig:
1 kg. verse spinazie
1 rode ui
2 el. boter
2 tenen knoflook
2 el. bloem
vegeta of groentebouillon
zwarte peper
4 eieren

Špenátový prívarok
Hak de spinazie wat kleiner en laat ze slinken in een grote pan. Giet het vocht af, maar bewaar het.


Snipper de ui en bak ze glazig in 2 el. boter. Hak de tenen knoflook bij en laat ze 2 minuutjes meebakken. Doe er nu de bloem bij en roer tot het vet alle bloem heeft opgenomen. Giet er nu beetje bij beetje het vocht van de spinazie bij. Het kookvocht van de spinazie zou voldoende moeten zijn, maar als de saus te dik is doe je er gewoon wat water bij. Kruid het met vegeta (of groentebouillon) en zwarte peper naar smaak en laat het wat inkoken tot een mooie dikke saus.

Špenátový prívarok
Ondertussen kook je de eieren hard.


Doe de spinazie in de saus en warm het goed door. Verdeel de spinazie over borden, snij de hardgekookte eieren doormidden en leg ze er op. Dien de špenátový prívarok op met gekookte aardappelen of aardappelpuree.

 

Špenátový prívarok
download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Veľkonočná hrudka
Eierkaas voor Pasen

Veľkonočná syrek, zo wordt het ook wel genoemd, dit traditionele gerechtje voor op de Paastafel. Ook in buurlanden Polen en Oekraïne hebben ze hun versie van deze hrudka. Volgens de voorschriften van de R.K. Kerk wordt er tijdens de vastenperiode namelijk niet alleen geen vlees gegeten, maar ook geen eieren. Daar trekken de kippen zich natuurlijk weinig van aan, dus als brave Katholiek zit je na die veertig dagen met een behoorlijke berg eieren te kijken. Dit is een mooie manier om er wat leuks mee te doen.

Het maken van deze eierkaas is uiterst simpel, een beetje vergelijkbaar met het maken van roerei. De melk en de eieren worden al roerend verwarmd, de eieren stollen en er ontstaat een dikke brij. Die laat je uitlekken in een kaasdoek en voilà: je hebt hrudka/syrek/eierkaas. Snij de Veľkonočná hrudka in plakken en zet het op de feestelijke Paastafel, samen met schijfjes worst, plakken ham, een salade van rode bieten en mierikswortel, beschilderde eieren, brood…

we hebben nodig:
1 liter melk
10 stuks eieren
½ tl. zout
zwarte peper

Doe de melk in een pan met een dikke bodem. Doe er het zout bij en breek er de eieren boven. Klop ze los met een garde. Zet de pan op een matig vuurtje en verwarm het mengsel onder voortdurend roeren. Vergeet daarbij niet de bodem van de pan, anders brand het aan. Als het wat dikker begint te worden maal je er de zwarte peper boven. Het mag best pittig zijn, maar als er kinderen mee eten doe je beter wat rustig aan met die pepermolen. Blijf roeren tot het een dikke, korrelige brij is geworden.

Leg nu een kaasdoek in een vergiet en doe de massa er in. Bind het kaasdoek dicht, druk er het wat vocht uit en laat het zo afkoelen. Bewaar de eierkaas tot gebruik in de koelkast.

Eierkaas voor Pasen

Veľkonočná hrudka so šunkou
Eierkaas met ham

Op het simpele basisidee van deze Veľkonočná hrudka kan natuurlijk eindeloos gevarieerd worden, en dat gebeurt dan ook. Zo zijn er versies met bijvoorbeeld spinazie, paprika, kruiden of ham in omloop, maar ook zoete hrudka’s met vanille en flink wat suiker. Als voorbeeld doen we er eentje met ham en bieslook.

we nemen ook nu weer:
1 liter melk
10 eieren
½ tl. zout
zwarte peper

en dan ook nog:
½ tl. suiker
1 tl. vegeta
bieslook
100 gr. gerookte ham

We doen eigenlijk hetzelfde als in het basisrecept: neem een pan met een dikke bodem, doe er de melk, vegeta, zout en eieren in. Klop het allemaal los, doe er dan de in kleine stukjes gesneden ham bij en zet het op het vuur. Roeren en nog eens roeren tot het spul gaat verdikken. Peper en bieslook erbij en verder roeren tot de massa dik is. Zeven in kaasdoek in een vergiet, het vocht er uit drukken en bewaren in de koelkast.

 

Eierkaas voor Pasen
download dit recept