Gerechten uit de keuken van Kroatië
Bijeli žganci
Witte brij
Dit uiterst eenvoudige gerechtje van aardappelen en bloem is een echte oeroude klassieker. Buurland Slovenië kent een versie van dit gerecht met boekweit i.p.v. aardappelen: het fameuze Ajdovi žganci, waarvan gefluisterd wordt dat het er al gegeten wordt sinds de Romeinen. Zo antiek is deze witte brij uit Kroatië niet, want de aardappelen die er de hoofdmoot van vormen waren toen nog niet bekend in Europa. Oud is het wel, deze bijeli žganci, uit de tijd dat oma’s nog geen blikjes en zakjes in het keukenkastje boven de magnetron hadden staan, maar kelders hadden met papieren zakken met bloem, met bonen en met suiker, weckpotten met de oogst van afgelopen zomer en helemaal achterin een hok voor de kolen en eentje voor de aardappelen.
Het gerechtje is even simpel als smakelijk: de aardappelen worden gekookt en gepureerd, vervolgens vermengd met bloem en wat van het kookvocht en dan nog een kwartiertje verder gegaard. Het geheel wordt opgediend als bijgerecht met een flinke klont boter erop, of als hoofdgerecht met gebakken uien en spek en/of een ferme klodder room, met daarnaast een groene salade. Toegegeven, je kunt het niet echt haute cuisine noemen, maar zeg nu eens eerlijk: als we onze oogjes sluiten en terugdenken aan de gelukkige, lang vervlogen jaren van onze jeugd, zijn het dan voor de meesten van ons niet zeker ook de kookkunsten van oma die onze zoetste herinneringen kleur en geur geven?
voor oma’s bijeli žganci hebben we nodig:
600 gr. aardappelen
200 gr. bloem
zout
een genereuze klont boter
en verder:
2 – 3 el. boter of reuzel
2 uien
(evt.) gerookt spek
(evt.) zure room
Schil de aardappelen en kook ze gaar in gezouten water. Giet ze af (maar bewaar het kookwater!) en werk ze door een aardappelpers in een pan met een dikke bodem. Doe er de bloem bij, een flinke snuf zout, een royale klont boter en een overvloedige scheut van het kookwater van de aardappelen. Meng het goed, zet het vuur heel laag en laat het al roerend een klein kwartiertje gaan. Als het te droog en te stijf wordt mag er nog wat kookvocht bij. Als je de bijeli žganci als bijgerecht eet ben je nu alweer klaar.
Als de witte brij als hoofdgerecht dient, dan snij je de uien in ringen. Bak ze (evt. samen met wat in dobbelsteentjes gesneden spek) in een flinke klodder boter goudbruin. Dat gaat over de bijeli žganci. Serveer het geheel met een groene salade en eventueel nog een flinke lepel zure room.
Feest.
