Gerechten uit de keuken van Noord-Macedonië
Вардарско грне – Vardarsko grne
ovenschotel van geroosterd vlees
De Vardar is de belangrijkste rivier van Macedonië. Ze ontspringt bij het dorpje Vrutok, een paar kilometer ten noorden van Gostivar, en stroomt dan via Skopje, Veles en Gevgelija naar Griekenland, waar ze ten westen van Thessaloniki uitmondt in de Egeïsche Zee. Het Vardarbekken beslaat maar liefst 2/3 van het Macedonische grondgebied en vormt de kortste en (dus) belangrijkste noord-zuidverbinding op de Balkan. De Vardar was de inspiratie voor veel volksliedjes, waarvan het bekendste wel het Turkse “Vardar Ovasi” (“het laagland van Vardar”) is.
Ook deze Vardarsko grne is ontsproten aan de -in alle opzichten- vruchtbare vallei van de Vardar. Een “grne”, dat is het kookgerei waarmee dit gerecht wordt gemaakt. Het is een hoge kookpot van aardewerk met een deksel. Dat deksel wordt hermetisch afgesloten met een rand van deeg, zodat er tijdens het bakken in de oven geen vocht uit de pot kan ontsnappen.
Vardarsko grne is geen gerecht voor als je aan de lijn bent. Vlees, spek en kaas, dat zijn de belangrijkste ingrediënten. Het bijzondere van het recept is dat het vlees eerst wordt geroosterd. Daarna wordt het, samen met de groenten en flink wat kaas, gestoofd in de oven. Wat dat betreft lijkt het op het Servische Leskovačka mućkalica, ook een stoofpotje van gegrild vlees en groenten, maar dan wat minder uitbundig en zonder de kaas.
Met deze hoeveelheden maak je ruim voldoende Vardarsko grne voor zes gezonde eters:
500 gr. rundvlees
500 gr. varkensvlees
250 gr. gehakt
250 gr. buikspek (bacon)
1 grote ui
1 wortel
2 groene en 2 rode puntpaprika’s
200 gr. champignons
1 grote vleestomaat
peterselie
200 gr. vette jonge kaas
olie
De ui snij je in ringen, de paprika’s in stukjes en de wortel en de champignons in schijfjes.
Bak de ui rustig in ruim olie glazig. Dan gaan de wortel en de paprika’s erbij. Bak ze mee tot de paprika’s zacht zijn. De tomaat snij je in stukjes. Die mag er nu in, samen met de champignons. Laat het rustig gaan tot de champignons hun vocht verliezen.
Het vlees snij je in blokjes van 5 x 5 cm. Kruid het met peper en zout en meng het met een flinke scheut olie. Het gehakt kruid je met peper en zout. Kneed het goed door, draai er balletjes van en meng ook die met ruim olie. Het spek snij je in stukjes.
Verhit een grill. Daarop gaan achtereenvolgens rundvlees, gehaktballetjes, varkensvlees en spek. Als je een hele grote gril hebt kan het er allemaal tegelijk op. Rooster het vlees zoals je dat bij de bbq zou doen: gaar maar sappig, en rondom mooi bruin.
Verwarm intussen de oven voor op 250ºC.
Men het vlees met de groenten. Doe er een flinke hand gehakte bladpeterselie bij en een half litertje water. Schep het nog eens goed om en doe het dan over in een diepe ovenschaal. Snij de kaas in dikke plakken. Die verdeel je over het gerecht. Sluit de schaal goed af met aluminiumfolie, zodat er geen vocht kan ontsnappen. Bak je vardarsko grne een half uur in de gloeiend hete oven.
Dien het op met brood, rijst of pasta, en een gezonde dosis verlangen naar het zuiden.