Gerechten uit de keuken van Slowakije
Živánska
Een živánska (wat zoveel betekent als “voedzaam”) is een gerecht met in de hoofdrol (varkens)vlees en aardappelen, dat kan worden gebakken in de oven of op houtskool, maar in ieder geval verpakt in aluminiumfolie. Zo worden de verschillende ingrediënten in het eigen vocht gegaard en raken ze van elkaars smaken doortrokken. Vergelijk het maar een beetje met het Dalmatische “ispod peke” of het Montenegrijnse “ispod sača”. Het is een ideaal gerecht voor een zomerse barbecue, die door deze bereidingswijze geen kans loopt om te worden bedorven door zwart geblakerde worstjes en de stank van brandend vet.
Wat er in een živánska altijd moet zitten zijn drie dingen: varkensvlees (alhoewel dat ook wel eens rundvlees kan zijn), spek en aardappelen, in de verhoudingen van grofweg een kilo vlees, een kilo aardappelen en een ons spek. Vaak gaat er ook worst bij, en al even vaak ook kip. Uien en paprika’s gaan er meestal ook doorheen. Uien en paprika’s, die smaken overal bij. Knoflook, dat mag ook, voor de liefhebbers. Het geheel wordt gekruid met de in Centraal-Europa gebruikelijke zaken als paprikapoeder, peper, zout en misschien karwij, en als dat laatste je onderhand je neus en oren uitkomt, dan neem je wat anders. Rozemarijn bijvoorbeeld, of tijm. Oregano, dat is ook lekker. Je ziet maar.
We hebben nodig:
1 kilo varkensvlees, niet al te mager
2 kleine gerookte worsten (of andere worst, naar smaak)
1 kilo aardappelen
1 ons spek
2-3 uien
2-3 tenen knoflook
2 paprika’s
1 el. zoet paprikapoeder
royaal zwarte peper
ruimhartig zout
en dan naar smaak: karwijzaad, gemalen, en/of evt. andere kruiden.
Schil de aardappelen en snij ze in plakken. Snij het vlees in blokjes, net als het spek. Snij de worst in plakken en de ui en de paprika in ringen.
Leg alles in een grote ovenschaal, bakblik of -plaat. Strooi er de kruiden overheen. Giet er twee of drie eetlepels olie over en een klein kopje water (wijn of bier mag ook). Meng alles met je vingers goed door elkaar. Dek de živánska goed af met aluminiumfolie, zodat er geen vocht kan ontsnappen, en zet het in een goed voorverwarmde, hete oven (200ºC.). Na een uurtje is het klaar.
Als je de živánska op een houtskoolvuurtje in je achtertuin wil bakken, schik het vlees en de aardappelen dan op een ruim vel aluminiumfolie. Vouw het goed dicht en verpak het dan nog eens twee of drie keer in folie, zodat het stevig is afgesloten.