Tag archieven: Balkan-hamburger

Servische recepten      Gerechten uit de keuken van Servië

 

Vranjanska pljeskavica
Pljeskavitsa als in Vranje

Vranje is een stad van een kleine 60.000 inwoners in het zuiden van Servië, aan de oevers van het riviertje de Vranjske. De eerste schriftelijke vermelding van de stad komen we tegen in de fameuze “Alexiade”, het boek dat de Byzantijnse prinses Anna Comnena in de twaalfde eeuw schreef over de regering van haar vader, keizer Alexios Comnenus, die regeerde van 1069 tot zijn dood in 1118. Vranje hoorde in die tijd bij het Byzantijnse rijk totdat de grote Stefan Nemanja, Grootžupan van Servië, de stad in 1190 inlijfde bij zijn eigen toko. Dat feest duurde niet lang: in 1191 moest hij ze alweer inleveren. Zijn zoon Stefan Nemanjić had meer succes toen hij Vranje in 1207 definitief bij Servië kon voegen.

In 1453 nam de Turkse Sultan Mehmet II de oude en eerbiedwaardige stad Byzantium, a.k.a. Constantinopel, a.k.a. Istanbul, in en maakte zo een eind aan het -overigens al lange tijd zieltogende- Byzantijnse rijk. Nog geen twee jaar later, in 1455, was Vranje aan de beurt. Tot 1878 maakte de stad deel uit van het Osmaanse rijk. Uit de nadagen van die bezetting stamt de beroemde “beli most”, de witte brug.

pljeskavica

Naast een middeleeuwse burchtruïne, een Turks bad en de Konak (residentie) van de Turkse Pasja, is de grootste bezienswaardigheid van Vranje deze “witte brug” oftewel de “brug der liefde”. Zo’n naam beloofd een fraaie vertelling, en we worden inderdaad niet teleurgesteld.

De overlevering wil dat de brug gebouwd werd in 1844 door een schathemelrijke Turkse dame ter herinnering aan de tragische liefde van haar dochter Ayşe voor de Servische herdersjongen Stojan. De vader van Ayşe, een opvliegend mannetje, wilde de brutale snotneus die het lef had om met zijn tengels aan zijn dochter te zitten overhoop schieten. De ouwe sukkelaar raakte echter niet de jongeman, maar zijn eigen dochter, want de smoorverliefde bakvis wierp zich voor haar geliefde. Ze overleefde het drama niet. Evenmin als Stojan overigens. Of de knul zichzelf uit verdriet van het leven heeft beroofd of dat Pa hem een handje heeft geholpen, daarover zijn de bronnen verdeeld.

Volgens een hardnekkige legende zou de Turkse tekst op de plaquette die in de brug is ingemetseld luiden: “vervloekt is eenieder die scheiden wil, wat de liefde heeft verbonden”. In werkelijkheid is in de tekst noch van liefde, noch van scheiden, noch van vervloeking sprake. Wat het plakkaat in fraaie zinsneden vermeld komt er in het kort op neer dat de brug werd gebouwd tot nut van de mensen, en opdat God de zonden van Ayşe en die van haar ouders vergeeft. Eigenlijk mooier dan de legende, toch?

Hoe het ook zij, de witte brug wordt steeds weer door verliefde paartjes opgezocht, en dan vooral op 14 februari, Valentijnsdag, een dag die -toeval of niet?- samenvalt met de feestdag van de Heilige Tryphon (14 februari = 1 februari volgens de orthodoxe kalender), die weliswaar de beschermheilige is van de wijnbouwers, maar ook kan worden aangeroepen ter bevordering van vruchtbaarheid…

De liefde, zoals u weet, gaat echter niet alleen door het hart, maar vooral ook door de maag. Een hartverwarmende pljeskavica daarom, en wel op de wijze van Vranje: met een saus van uien, tomaten, paprika’s en knoflook.

Pljeskavica uit Vranje

Voor vier liefdevolle exemplaren van deze pljeskavica uit Vranje te maken hebben we nodig:
600 gr. varkensgehakt
2 uien
2 forse vleestomaten
2 groene paprika’s
2 tenen knoflook
peterselie
zout en peper

Pljeskavica uit Vranje
Kruid het gehakt met zout en peper, kneed het goed door en leg het een uurtje in de koelkast.


Snipper de uien en bak ze in wat olie glazig. Ondertussen haal je de velletjes van de tomaten (met een scherp mesje inkruisen en onderdompelen in kokend water, dan kun je de velletjes er zo vanaf halen). Hak ze klein. Haal de zaadlijsten uit de paprika’s en snij ze in reepjes. Dat mag allemaal bij de uien als ze beginnen te kleuren. Rasp er de knoflooktenen boven, kruid het met peper en zout en laat het een half uurtje zachtjes pruttelen.

Pljeskavica uit Vranje
Het gehakt verdeel je in vier stukken. Vorm er met vochtige handen platte schijven van, zo groot als een gespreide hand. Bak ze op een gloeiend hete gril aan beide kanten goudbruin.


Leg de pljeskavica uit Vranje op een bord, lepel er de hete saus naast of overheen en bestrooi het met gehakte peterselie. Lekker met frietjes of gebakken aardappeltjes.

 

Pljeskavica uit Vranje
download dit recept