Tag archieven: kerst

Kroatische recepten      Gerechten uit de keuken van Kroatië

 

Orahnjača i makovnjača
Walnoot- en maanzaadrol

Dit gebak met een vulling van walnoten en maanzaad is een echte klassieker op de Balkan. Het verschijnt bij zowat iedere feestelijke gelegenheid op tafel, in het bijzonder met kerst.

walnoot- en maanzaadrol

Voor deze walnoot- en maanzaadrol hebben we nodig:
Voor het deeg voor twee rollen:
400 gr. bloem
1 pakje droge gist (of 30 gr. verse gist)
80 gr. boter of olie
80 gr. suiker
2 eiwitten
zout
de schil van 1 citroen
2½ dl. melk

Voor de walnotenvulling:
200 gr. gemalen walnoten
150 gr. suiker
1 zakje vanillesuiker
50 gr. rozijnen
1 dl. warme melk
1 afgestreken theelepel kaneel
3 eetlepels rum

Voor de maanzaadvulling:
150 gr. gemalen maanzaad
150 gr. suiker
1 zakje vanillesuiker
50 gr. rozijnen
1½ dl. warme melk
1 afgestreken theelepel kaneel
3 eetlepels rum

walnoot- en maanzaadrol
Eerst maken we het deeg. Scheid de eieren. Als ze uit de koelkast komen, laat de eierdooiers dan eerst op kamertemperatuur komen. Laat ook de boter op kamertemperatuur komen.


Zeef de bloem boven een grote kom. Meet de melk en de suiker apart af.

walnoot- en maanzaadrol
Doe 4 el. bloem in een kommetje. Daarbij gaan 1 el. suiker en 1 el. lauwe melk plus de gist. Roer het een beetje door elkaar. Dek het af met een doek en zet even weg het op een warme plaats tot de gist zijn werk heeft gedaan. Als de keuken te koud is, zet het dan in een oven op max. 50ºC.


Klop ondertussen de eierdooiers en de rest van de suiker goed dooreen met een garde, meng er de rest van de lauwe melk door en de boter (of olie), het zout en de geraspte citroenschil.

walnoot- en maanzaadrol
Als de gist in volume verdubbeld is doe je het in de kom met de bloem. Roer het lichtjes met een houten lepel en doe daar de eierdooier-melk-suiker-mengsel door. Kneed het met de hand of met een mixer met deeghaken tot een glad deeg. Kneed het ongeveer een kwartier lang, het deeg moet luchtig worden. Laat het deeg een uur rijzen op een warme tochtvrije plaats, afgedekt met een doek. Het moet in volume verdubbelen.


Voor de vulling meng je de gemalen walnoten met de suiker, de gewassen rozijnen, de kaneel en de rum. Giet er de warme melk bij, roer het goed om en laat het afkoelen. Voor de maanzaadvulling ga je op dezelfde manier te werk.

walnoot- en maanzaadrol
Verdeel het deeg in twee gelijke delen. Bestuif een werkblad met bloem. Daarop rol je een deegbal uit tot een grote, min of meer vierkante lap van hoogstens 1 cm. dik, beslist niet meer. Bestrijk het deeg met de walnotenvulling en rol het op tot een lange staaf. Leg die in een ingevet bakblik. Doe zo ook met de andere bal deeg en de maanzaadvulling.


Zet het bakblik in een op 50ºC. voorverwarmde oven. Laat het deeg daar 15-20 minuten rijzen.

walnoot- en maanzaadrol
Na die tijd verhoog je de temperatuur naar 200ºC. Bedek de walnoot- en maanzaadrol lichtjes met bakpapier en zet onder in de oven een metalen bak met water. De stoom helpt om het deeg luchtig te houden. Bak het tot het een mooie bruine kleur heeft. Om te controleren of het gebak gaar is steek je een houten satéprikker in het dikste deel. Komt-ie er droog uit, dan zit je goed.


Laat de rollen afkoelen in de oven met de deur open. Als ze lauw zijn bestrooi je ze met poedersuiker. Tot slot snij je ze in plakken. Dat gaat het beste als ze helemaal zijn afgekoeld.

 


download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Lokše
Aardappelpannenkoekjes

Deze lokše – aardappelpannenkoekjes – zijn niet weg te denken uit het Slowaakse dieet. Het eigenaardige van deze lokše is, dat ze worden gebakken in een droge koekenpan, dus zonder reuzel, boter, olie of wat voor vet dan ook. Pas als ze gaar zijn, dan worden ze ingesmeerd met vet. Traditioneel worden ze gevuld met zuurkool, maar je kunt ze natuurlijk eten met iedere vulling die je maar lekker vind: ham, kip, groenten, saus, of gewoon zo, alleen maar bestreken met wat room. lokše worden ook veelvuldig gegeten als bijgerecht bij -vooral- wat vettige gerechten, zoals eend of ander gevogelte.

Lokše - aardappelpannenkoekjes

Voor een stapeltje lokše – aardappelpannenkoekjes – hebben we nodig:
1 kg. aardappelen
300 gr. bloem
zout
150 gr. gesmolten boter

Lokše - aardappelpannenkoekjes
Was de aardappelen en kook ze in de schil gaar. Als ze gaar zijn pel je ze en maak je ze fijn met een aardappelpers, een passe-vite of de keukenmachine.

Lokše - aardappelpannenkoekjes
Leg de afgekoelde brij op een met bloem bestoven werkplank, strooi er de bloem en het zout over en kneed er een deeg van. Nu vorm je er pannenkoekjes van. Het makkelijkst gaat dat als je er een lange rol van kneed, niet te dun. Die snij je in gelijke stukken. Met de deegroller rol je ieder stuk nu uit tot een mooi rond pannenkoekje. Ze moeten zo dun als flensjes zijn: 2 mm. is dik genoeg. Maak er met een keukenmesje kleine sneden in, zodat als ze zo dadelijk in de pan liggen de stoom kan ontsnappen.

Lokše - aardappelpannenkoekjes
Bak de lokše in een droge koekenpan (dus zonder vet: de boter gebruiken we pas als de lokše klaar zijn!) aan beide kanten. Ze zijn goed als ze bruine vlekken krijgen.

Lokše - aardappelpannenkoekjes
Pak nu een kwastje en besmeer ze aan één kant met de gesmolten boter. Leg er een beetje zuurkool op. Rol de lokše op of maak er een pakketje van door ze twee keer dubbel te vouwen. Een dot zure room erbij is lekker.

Lokše zijn lekker met eigenlijk alles: zure room of bryndza bijvoorbeeld, of met een vulling van gebakken champignons met room, of gestoofd vlees en/of groenten, zoals in deze Slovenská pochúťka. Met zoetigheid zijn ze ook niet te versmaden: vruchtenconfituur, misschien met maanzaad, of honing en gehakte walnoten.

 


download dit recept

Tsjechische recepten      Gerechten uit de keuken van Tsjechië

 

Vánoční kapr
Karper voor kerstavond

Twee weken voor kerst verschijnen er op de pleinen en straathoeken van alle Tsjechische steden grote plastic bakken en wasteilen vol met karpers. En vanaf dat moment gaan er met de dag meer mensen niet meer in bad. Niet uit gemakzucht, maar eenvoudigweg omdat de badkuip bezet wordt door de eregast van het kerstfeest: de karper. Karper is in Tsjechië net zoiets als de kerstkalkoen in Engeland. Geen kerstkarper, geen kerst. Zo simpel is dat.

Stel je voor: op een koude, grijze namiddag ben je op weg naar huis. Je loopt maar weer eens langs een van die kraampjes en werpt een blik op de vissen. En dan, ineens, is het moment gekomen. Voor je het weet heb je er een aangewezen. Een mooie, groot en vet genoeg voor de hele familie. Hij wordt -voorzichtig, om de rust in de teil niet te verstoren- met een schepnet opgevist en gewogen. Je rekent de kiloprijs af en neemt het beest mee in een plastic zak.

Kerstkarper

Je belt naar huis om te zeggen dat ze het bad laten vollopen. In de overvolle tram voel je de vis in zijn plastic zak tegen je benen friemelen. Een medereiziger kijkt even verstoord op, maar een hoofdknik naar je plastic zak maakt uitleg of excuses overbodig.

Thuisgekomen wordt de karper in het bad gelegd. Gelegd, want het beest is zo ontdaan van drie kwartier vruchteloos naar lucht happen dat hij wel even nodig heeft om bij te komen. En terwijl iedereen al begint te brommen dat je te lang onderweg bent geweest, begint de karper onzeker schommelend uit zijn shocktoestand te ontwaken. Karpers zijn taaie jongens.

En zo zwemt hij dan rond, de rest van de week. De kinderen spelen ermee, voeren hem broodkruimels. Soms krijgt hij zelfs een naam.

En dan, laat in de middag van 24 december, als je het moment niet langer meer kunt uitstellen, wordt de karper uit het bad getild en naar de keuken gedragen. Het is even slikken, maar één flinke klap met de hamer en het is voorbij. En daar ligt hij dan, diezelfde avond nog, op de feestelijk gedekte tafel. De kerstkarper. Gebakken, gestoofd, gefrituurd of gepocheerd, in zijn geheel of in stukken, en altijd vergezeld van de al even traditionele aardappelsalade.

Pas dan, en niet eerder, is het kerstmis.

En morgenochtend allemaal in de rij voor de badkamer.

Kerstkarper

Niet één, maar vier recepten voor karper. We zouden er wel honderd kunnen geven. Een volgende kerst meer, misschien.

Hoe je je karper schoon moet maken lees je hier.

Sváteční smažený kapr
Feestelijk gebakken karper

4 porties karper
2 teentjes knoflook
citroensap
paprikapoeder
peper en zout

voor het paneren:
bloem
1 ei
een beetje melk
paneermeel
1 el. geraspte harde kaas
1 el. gemalen amandelen

Smeer de stukken karper in met geraspte knoflook, besprenkel ze met wat citroensap en laat ze kort marineren, een half uurtje is al genoeg. Breng ze op smaak met paprikapoeder, peper en zout en haal de ze door de bloem. Klop de eieren los met wat melk. Dompel daar de stukken vis in, haal ze dan door het paneermeel dat je vermengd hebt met de harde kaas en de amandelen. Bak de stukken karper aan beide kanten goudbruin in de olie.

Smažený kapr z jogurtové marinády
Gebakken karper in yoghurt marinade

4 porties karper
150 gr. yoghurt
(neem stevige, dikke yoghurt van 10% vet. Met de dunne yoghurt uit de super lukt het niet)
2 el. citroensap
zout
paneermeel
olie om te frituren

Besprenkel de stukken karper met citroensap, bestrooi ze met zout en giet er de yoghurt over. Schep het om, zodat de karper aan alle kanten met de yoghurt bedekt is. Laat het een hele nacht in de koelkast marineren.
De volgende dag haal je de stukken karper door het paneermeel en bak je ze in hete olie.

Kapr dušený na pivě
Karper in bier gestoofd

4 porties karper
1 ui
¼ liter bier
citroenschil
boter
olie
zoet paprikapoeder
karwijzaad
peper en zout

Kruid de stukken karper met zout en peper, besprenkel ze met wat bier en laat een uur in de koelkast rusten.
Bak in wat olie de in ringen gesneden ui. Als ze glazig zijn gaan de stukken karper erbij. Overgiet het met de rest van het bier, doe er peper en zout bij, en wat geraspte citroenschil. Laat de vis heel zachtjes sudderen tot ze gaar is.
Haal de stukken karper uit de pan en hou ze warm, b.v. tussen twee borden. Laat het vocht inkoken tot een dikke saus. Roer er dan wat ijskoude klontjes boter door, zodat de saus wat meer gaat binden.
Serveer de karper overgoten met de saus, samen met aardappelpuree.

Kapr načerno
Zwarte karper

4 porties karper
3 el. azijn
2 uien, in ringen
1 wortel, in schijfjes
1 stengel bleekselderij, in stukjes
een bosje peterselie
1 laurierblad
1 kruidnagel
3 korrels piment
6 korrels groene peper
10 gram geraspt gemberbrood (bij ons beter bekend als peperkoek)
1 tl. citroensap
1-2 eetlepels marmelade
2 dl. zwart bier (stout, trappist, etc.,)
gehakte walnoten of amandelen
een lepel rozijnen

Het beste is om het gerecht een dag van tevoren helemaal te maken, en de volgende dag langzaam op te warmen.

Breng in een pan ruim water aan de kook, doe daar de azijn en alle groenten en kruiden in (alles vanaf de ui t/m de groene peperkorrels) en laat het allemaal een half uurtje koken. Dan gaat de karper erbij. Draai het vuur zo laag mogelijk en laat het in ongeveer 30 minuten heel zachtjes garen, net tegen de kook aan. Als ze gaar zijn haal je de stukken karper er met een schuimspaan uit, maar voorzichtig, zodat ze niet uit elkaar vallen.
Bij de bouillon gaan nu de geraspte peperkoek, de marmelade en het bier. Laat het koken tot het een dikke saus wordt. Zeef de saus boven een schaal van glas of aardewerk. proef het, en breng het zo nodig op smaak met nog wat extra marmelade: hij moet aangenaam zoetzuur zijn. Leg de stukken karper in de saus en bestrooi alles met de gehakte noten en de rozijnen.
Dan gaat het de koelkast in om een hele nacht te marineren.
De volgende dag warm je deze “zwarte karper” langzaam op. Lekker met b.v. griesmeelknoedels of gnocchi.

Kerstkarper


download dit recept

Tsjechische recepten      Gerechten uit de keuken van Tsjechië

 

Vánoční bramborový salát
Aardappelsalade voor Kerstavond

Karper is in Tsjechië net zo onlosmakelijk verbonden met kerstmis als kalkoen bij ons. Op kerstavond eet je namelijk karper. Dat heeft alles te maken met het feit dat kerstavond in vroeger dagen, toen de pastoors het nog voor het zeggen hadden, gold als vastendag. Dat betekent dus geen vlees, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat het maaltje vis gebukt moet gaan onder een overdreven zucht naar schraapzucht en versterving. Talloze recepten zijn er bedacht om de vis op feestelijk wijze op tafel te zetten; gemarineerd, gebakken, gestoofd, met yoghurt, met bier, met kruiden, met noten, met groenten of azijn… alles is geoorloofd, als er maar geen spek bij zit. Maar hoe de karper ook wordt opgetuigd voor kerstavond: nooit, maar dan ook nooit, nooit en nooit verschijnt de vis op tafel zonder deze feestelijke salade van aardappelen en groenten. Nooit.

In de zomer is deze aardappelsalade overigens ook heel lekker.

Kerst aardappelsalade

Deze kerst aardappelsalade maak je het beste de dag van tevoren, zodat de smaken goed door elkaar kunnen trekken.

Voor deze kerst aardappelsalade hebben we nodig:
4 wortelen
5 augurken
1 selderknol
1 kg. aardappelen
3 eieren
1/2 kop yoghurt
2 uien
een par takjes peterselie
1 blikje erwtjes, of uit de diepvries
1 kop mayonaise
zout, zwarte peper en mosterd naar smaak

en voor de bouillon:
1 laurierblad
1 eetlepel azijn
5 hele zwarte peperkorrels
3 korrels piment
1 theelepel suiker
zout

Kerst aardappelsalade
De dag van tevoren kook je de aardappelen in de schil. Kook ook de eieren hard.

Kerst aardappelsalade
Zet een pan water op met daarin het laurierblad, piment, peperkorrels, wat zout, een mespuntje suiker en een eetlepel azijn. Doe er de in kleine blokjes gesneden wortelen en selder in en kook ze beetgaar. Als je diepvrieserwten gebruikt, laat ze dan de laatste paar minuten meekoken. Laat alles afkoelen in de bouillon.

Kerst aardappelsalade
Schil de aardappelen en snij ze in blokjes. Meng het met de groenten uit de bouillon. Hak de augurken en de ui fijn en meng het door de salade.

Kerst aardappelsalade
Meng de mayonaise met de yoghurt, de mosterd, olie, zout en peper. Hak de eieren in stukjes en meng ze samen met de mayonaise door de salade. Breng het op smaak met de groentebouillon.

Kerst aardappelsalade
En nu de koelkast in. Maar wel een uurtje voor het opdienen eruit halen, want als hij ijskoud is proef je niets en je krijgt er nog pijn van aan je tanden ook.

Veselé Vánoce. Gelukkig kerstfeest.

 


download dit recept