Tag archieven: kool

Montenegrijnse recepten      Gerechten uit de keuken van Montenegro

 

Crnogorski raštan
Montenegrijnse kool

Raštan, ook raštika of rašćika, is een variëteit van kool uit de acephala groep (Brassica oleracea var. acephala), een kool zonder koolkop (het Griekse akephalos betekent zonder kop) zoals boerenkool, mergkool, Galicische kool en splijtkool. In tegenstelling -voor de duidelijkheid- tot kool met kop (capitata), zoals witte, rode of groene kool, bloemkool en spruiten, om maar eens een greep te doen. De planten worden verbouwd om hun grote, groene, al dan niet gekrulde bladeren. Die bladeren worden gegeten als groente, bijvoorbeeld in deze Crnogorski raštan; Montenegrijnse kool. Het is een oud recept uit vroeger dagen; een eenvoudig winters gerecht voor de gure dagen. De koolbladeren worden in een laag in de pan gelegd. Daarop komt wat vet varkensvlees; worst of spek, met wat kruiderij, en daarop komt een laagje aardappelen, Dan opnieuw een laag kool, en zo verder tot de pan vol zit. De pot mag dan een paar uur heel zachtjes koken met als resultaat een dikke van alle smaken doortrokken brij waarmee je de kou uit je botten kunt verdrijven.

Voor het vlees nemen we varkensworst en niet te mager varkensvlees naar keuze; procureur, varkensschouder, ribben, hamschijf, buikspek… en poten en staartjes mogen er ook in. In Montenegro zou een belangrijk deel van dat vlees bestaan uit Njeguška kobasica; worst uit Njeguši; een dorpje dat wereldberoemd is in heel Montenegro vanwege de luchtgedroogde hammen, de kazen, de varkenssteak waarin die twee samenkomen en -last but not least- koning Nikola. Njeguški worst is een harde, koud gerookte worst van ¾ varkensvlees en ¼ spek, gekruid met flink wat zout, zwarte peper, knoflook en paprikapoeder. De worsten worden 5 – 6 keer gedurende 2 – 3 uur gerookt waarna ze een maand mogen rijpen in een koele, droge ruimte. Die worst, die zal de slager op de hoek wel niet hebben, maar geen nood: we nemen gewoon wat hij wèl heeft, en dan peppen we de Montenegrijnse kool aan het einde van de kooktijd op met een ferme lepel paprikapoeder, gemengd met olie en bloem.

Montenegrijnse kool

Voor onze Montenegrijnse kool hebben we nodig:
500 gr. koolbladeren van mergkool, boerenkool of splijtkool
500 gr. varkensworst en -vlees (zie hierboven)
1 grote ui
2 wortelen
4 – 5 aardappelen
4 – 5 tenen knoflook, meer mag zeker ook
20 zwarte peperkorrels

1 el. bloem
1 el. olijfolie
1 el. paprikapoeder

Montenegrijnse kool
Neem een grote, zware pan, bijvoorbeeld van gietijzer. Vet de bodem in met een beetje olijfolie. Daarop leg je de helft van de grof gehakte koolbladeren. Leg daar de helft van vlees op, in niet te kleine stukken of schijven gesneden. Snij de ui en de wortelen in schijfjes en hak de knoflooktenen grof. Leg er de helft van tussen het vlees, plus 10 zwarte peperkorrels en een snuf zout. Daarop leg je de helft van de geschilde en in wat grotere plakken gesneden aardappelen.


Daarop komt de helft van wat er aan kool overschiet, en daarop de rest van het vlees, de ui, de wortel, de knoflook en de aardappelen. Kruid het met zout en strooi er de rest van de peperkorrels over. Bedek het geheel met de rest van de koolbladeren. Druk het met je handen voorzichtig wat aan en giet er dan water bij, juist genoeg om alles bijna -maar niet helemaal- onder te zetten. De bladeren zullen nog vocht gaan afgeven en we willen niet dat het koolsoep wordt. Als er tijdens het koken te veel vocht verdampt, kan er altijd nog wat bij.

Montenegrijnse kool
Breng de pot met Montenegrijnse kool aan de kook, zet het vuur dan zacht, leg een deksel schuin op de pan en laat het zeker een uur of drie heel, heel zachtjes en heel bescheiden wat pruttelen.


Zijn de kool en het vlees helemaal door- en door gaar, dan verwarm je een lepel olijfolie in een steelpannetje. Roer er de el. bloem door en wacht tot het vet alle bloem heeft opgenomen. Haal het pannetje van het vuur, roer er een eetlepel paprikapoeder door en schep het spul goed door de Montenegrijnse kool. Laat het nog een paar minuutjes zachtjes koken.

 


download dit recept

Bosnische recepten      Gerechten uit de keuken van Bosnië en Herzegovina

 

Japrak
Gevulde groene koolbladeren

Japrak, dat zijn rolletjes van koolbladeren met een vulling van gehakt en rijst. Inderdaad, precies als de veel bekendere sarma, maar dan niet met bladeren van witte kool of zuurkool, maar groene kool. De vulling is zo ongeveer wel hetzelfde. Een andere versie, met kalfsgehakt en munt, is de japrak uit Herzegovina.

Japrak - Gevulde groene koolbladeren

Voor onze japrak – gevulde groene koolbladeren hebben we nodig:
500 gr. gehakt (rund of hoh)
30 bladeren van groene kool
100 gr. rijst
2 fijngeraspte wortelen
1 ui, fijngehakt
een paar tenen knoflook uit de knijper
1 bosje peterselie, fijngehakt
1 el. tomatenpuree
1 el. zoet paprikapoeder
zout en peper
100 gr. gerookt spek, in plakjes
vegeta
olie

Japrak – Gevulde groene koolbladeren

Japrak - Gevulde groene koolbladeren
Was de groene koolbladeren, snij het dikste stuk nerf eruit en dompel ze eventjes onder in kokend water om ze wat zachter te maken. Laat ze uitlekken.


Doe het gehakt in een grote kom samen met de rijst, de gehakte ui, de fijn geraspte wortelen, de gehakte peterselie en de geperste knoflooktenen. Meng het samen met de tomatenpuree, het paprikapoeder en wat peper en zout goed door elkaar. Als het spul te droog wordt mag er een eetlepel water doorheen.

Japrak - Gevulde groene koolbladeren
Leg op elk koolblad, bij de steelaanzet, een lepel van het mengsel en rol het blad naar boven op. Vouw de zijkanten met je vingers naar binnen zodat je een stevige japrak krijgt, die tijdens het koken niet zal gaan uitrollen.


Vet de bodem van een pan in met wat olie. Leg er wat groene koolblad op en een paar plakjes spek. Daarop leg je de japraci: zet ze rechtop, stevig tegen elkaar. Daarop gaat de rest van het spek. Strooi er wat vegeta overheen (maar als je dat niet hebt kun je rustig een bouillonblokje gebruiken) en giet er zoveel water over dat de rolletjes 2 cm. onder staan. Dek het af met een deksel, breng het aan de kook en laat het dan op een zacht vuurtje gaar worden. Dat zou ongeveer 40 minuten moeten gaan duren. Doe er wat water bij als dat nodig is.


Dien de japraci op met zure room. Aardappelpuree past er erg goed bij, en evt. een salade.

 

Japrak - Gevulde groene koolbladeren
download dit recept

Oostenrijkse recepten      Gerechten uit de keuken van Oostenrijk

 

Warmer Krautsalat
Warme koolsalade

Eigenlijk is het gestoofde zuurkool, maar dan zonder het zuur, deze warme koolsalade met karwijzaad en uitgebakken spekjes. Lekker als bijgerecht, vooral bij een stukje varkensvlees. Bedacht in Oostenrijk. Koude koolsalade, die hebben ze daar ook. Het recept daarvoor vind je hier.

Warme koolsalade

Voor deze warme koolsalade hebben we nodig:
1 kg. witte kool
zout
1 el. olie
100 gr. doorregen spek
1 middelgrote ui
½ tl. gemalen karwij
1 el. azijn

Warme koolsalade
Haal de buitenste bladeren van de kool, snij de kool in vieren en verwijder de stronken. De rest hak of snij je in flinterdunne reepjes. Kruid het met wat zout


Snij het spek in kleine blokjes, Die bak je in een pan met een dikke bodem in de olie tot ze hun vet verliezen en mooi gaan kleuren. In het overgebleven vet bak je de gesnipperde ui tot hij glazig wordt. Doe er de karwij bij, blus het af met de azijn en laat daar dan de fijngesneden kool in stoven, met het deksel op de pan.


Als de kool zacht is doe je hem in een schotel en bestrooi je hem met de blokjes spek. Meteen op tafel zetten, anders is het geen warme koolsalade meer.

 

Warme koolsalade
download dit recept

Oostenrijkse recepten      Gerechten uit de keuken van Oostenrijk

 

Krautsalat
Koolsalade

Witte koolsalade is onfatsoenlijk gezond en smaakt eigenlijk in ieder jaargetijde uitstekend. Vooral lekker bij geroosterd of gebraden vlees of gevogelte. Voor de extra feestelijke gelegenheden mag er nog een gulle lepel uitgebakken spekjes overheen.

Koolsalade

Voor deze witte koolsalade hebben we nodig:
1 witte kool
6 el. olie
4 el. (witte wijn)azijn
1 el. poedersuiker
1 tl. karwijzaadjes
zout en peper

Koolsalade
De buitenste bladeren van de kool snij je er af. Verdeel de kool in vieren en snij de dikke stronken weg. Dat is allemaal voor het konijn. Snij de kool in flinterdunne reepjes. Strooi er royaal zout over, schep het goed om en laat het drie kwartier staan. Giet het vrijgekomen vocht af en druk de kool goed uit.

Koolsalade
Van de azijn, de olie, het poedersuiker en de karwij maak je een mooie dressing. Meng het goed door de witte kool en kruid het grootmoedig met peper. Nog eventjes laten trekken en het is klaar.

 

Koolsalade
download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Kapustová polievka s hubami
Koolsoep met paddenstoelen

Zuurkoolsoep kan zich verheugen in een grote populariteit in Slowakije, en er wordt eindeloos mee gevarieerd. Ze maken het met room, met tomaten, met bieten, met worst, met weet-ik-wat-nog-meer of, zoals hier, met eekhoorntjesbrood.

koolsoep met paddenstoelen

Voor deze zuurkoolsoep met paddenstoelen halen we in huis:
500 gr. zuurkool
gedroogd eekhoorntjesbrood
1 laurierblad
10 hele zwarte peperkorrels
een flinke snuf zout
2½ dl. zure room
½ l. magere melk
reuzel (of boter)
2 el. bloem

koolsoep met paddenstoelen
Snij de zuurkool fijn, doe het in een pan en overgiet het met water. Breng het aan de kook. Daarbij gaan het laurierblad, de zwarte peperkorrels en het zout, en de gedroogde paddenstoelen. Laat het 45 min. koken.

koolsoep met paddenstoelen
download dit recept

Slowaakse recepten      Gerechten uit de keuken van Slowakije

 

Kapustová polievka s paradajkou
Koolsoep met tomaat

Een eenvoudig maar hartverwarmend soepje voor gure dagen, met in de hoofdrol de favoriete groente van Centraal-Europa: Brassica oleracea convar. capitata var. alba. Maar je mag ook gewoon “witte kool” zeggen. Soep van witte kool dus, dit keer met tomaten, een ui en een handjes rijst. Simpel. Niks mis mee.

Koolsoep met tomaat

Koolsoep met tomaat maken we met:
500 gr. witte kool
1 blik tomaten
1 tl. gemalen karwij
zout en peper
een handje rijst
1 ui
boter of olie
2 el. bloem

Koolsoep met tomaat
Snij de kool in kleine reepjes en kook ze in water. Giet het water af, doe er vers water bij, samen met wat gemalen karwij, wat zout, een beetje peper en het blik tomaten. Breng het opnieuw aan de kook. Als je hele tomaten in je blik hebt zitten, maak ze dan even stuk met een houten lepel. Laat het 10 minuutjes sudderen. Dan kan er een handje rijst bij, en dan duurt het nog 20 minuutjes voor je aan tafel kan.

Koolsoep met tomaat
Maak ondertussen een roux door de ui te fruiten in het vet (olie, reuzel of boter, naar smaak). Als hij glazig is lepel je daar 2 el. bloem overheen. Roer, zodat alle bloem door het vet wordt opgenomen en laat het heel eventjes zachtjes doorbakken. Meng het snel door de kokende soep.

Koolsoep met tomaat
Dien de soep op met lekker stevig brood.

 


download dit recept

Tsjechische recepten      Gerechten uit de keuken van Tsjechië

 

Nudle se zelím
Noedels met kool

Nudle se zelim, ook těstoviny s kapustou; noedels met kool. In restaurants zul je dit gerechtje van pasta met witte kool en uitgebakken spekjes niet vaak aantreffen, maar het is beslist een gouwe ouwe in de Tsjechische huishoudens. Eenvoudig, best wel snel klaar en heel gezond. Kost drie keer niks en ’t is ook nog eens verdraaid lekker. Noedels met kool is ook een populaire hap in de buurlanden. In Duitsland en Oostenrijk heet het “Nudeln mit Kohl”, in Slowakije “cestoviny s kapustou” en in Hongarije “káposztás tészta“.

In de V.S. is een variatie met verse worst ingeburgerd onder de (verkeerde) naam “halushki”. De worst wordt geruld en dan samen met de kool half gebakken, half gekookt in een onzalige hoeveelheid boter. Halušky is een Slowaaks gerecht van aardappelknoedels, zo’n beetje vergelijkbaar met spätzle.

Noedels met kool

Voor deze noedels met kool zoals bij moeders thuis hebben we niet veel nodig:
1 ui
1 witte kool
1 pak (500 gr.) pasta. Brede bandnoedels, of een andere soort pasta.
150 gr. gerookt spek, maar dat mag ook best een beetje meer zijn.
olie
een kopje water
flink wat peper en een beetje zout

Noedels met kool
Fruit de ui in wat olie een grote pan met deksel. Doe er het spek bij, in blokjes gesneden. Laat even zachtjes uitbakken. Snij ondertussen de kool in hapklare stukken.


Doe de kool in de pan samen met het kopje water. Snel aan de kook brengen, en dan het deksel erop, en rustig gaar laten stomen. Roer er regelmatig in om te voorkomen dat het aan de bodem kleeft en aanbrand.


Aan het einde van de kooktijd (als de kool bijna gaar is) haal je de deksel van de pan en laat, al roerend, zoveel mogelijk water verdampen. Kruid het ondertussen royaal met flink wat vers gemalen zwarte peper. Misschien nog wat zout?

Noedels met kool
Ondertussen heb je een andere pan met gezouten water opgezet. Als je bijna klaar bent met de kool kook je daarin de noedels volgens de gebruiksaanwijzing op het pak. Giet ze af, doe ze bij de kool en roer het allemaal goed door elkaar. Nog heel even laten doorwarmen en dan kan iedereen aan tafel.


Iedereen, want het is een flinke pan vol geworden. Maar geen nood: wat er over is kan in de koelkast, en dat warm je morgen of overmorgen gewoon op in de magnetron. Is eigenlijk nog lekkerder, omdat de smaak van het spek en de kool dan goed door de pasta zijn getrokken.

 


download dit recept

Tsjechische recepten      Gerechten uit de keuken van Tsjechië

 

Kachna s červeným zelím
Eend met rode kool

Deze eend met rode kool is in de Tsjechische keuken een al even klassiek gerecht dan de fameuze gebraden eend met zuurkool. In dit recept wordt de eend gevuld met een mengsel van appel, sinaasappel en kruiden en heel langzaam gebraden in de oven. Tamme eenden hebben namelijk een dikke vetlaag, die tijdens de lange gaartijd langzaam smelt. Zo wordt de eend heerlijk mals maar niet vet en krijgt hij een knapperige, krokante korst.

Eend met rode kool

Voor dit recept voor gebraden eend hebben we nodig:
1 tamme eend
1 kleine ui
½ appel
½ sinaasappel
marjolein
rozemarijn
tijm
zout en peper

voor de rode kool:
20 gr. suiker
3 el. olie
1 fijngehakte ui
2 el. vossebessen uit een potje
800 gr. verse rode kool
200 gr. gepelde aardappelen
3 dl. rode wijn
½ appel, in blokjes
½ sinaasappel, uitgeperst
1 tl. citroensap
zout en peper
een stukje pure chocolade

Eend met rode kool
Verwarm de oven voor op 200ºC.


Was de eend van binnen en buiten en dep hem droog. Snij de ui, de halve appel en de halve (gepelde) sinaasappel in grove stukken. Meng de appel, sinaasappel en de helft van de gehakte ui met het grootste deel van de kruiden. Vul er de buikholte van de eend mee en maak de holte dicht met een cocktailprikker. Bestrooi het beestje met de rest van de kruiden, het zout en de peper. Leg de eend op een rooster in (of op) een bakblik en zet het in de voorverwarmde oven. Invetten hoeft niet: de eend is vet genoeg. Breng de temperatuur na vijf minuten terug naar 150ºC. en laat de eend een uur lang braden.

Eend met rode kool
Na het uur leg je de andere helft van de gesnipperde uien op de borst van de eend en zet je hem terug in de oven. Laat nog eens een uur braden, in totaal dus twee uur*.


Of de eend gaar is kun je controleren door een breinaald in de poot te steken. Als het vocht dat eruit loopt helder is, is hij gaar. Laat de eend even rusten voordat je hem opdient.

Eend met rode kool
Terwijl de eend in de oven staat maak je de rode kool: Laat de suiker een beetje karamelliseren in een pan op een heel zacht vuurtje. Als het gaat geuren is het genoeg: pas op dat het niet aanbrandt. Voeg de olie en de uien toe, zet het vuur hoger en bak ze kort.


Als de uien glazig zijn roer je er de vossenbessen, de fijngesneden rode kool, de in blokjes gesneden aardappelen, de andere helft van de appel (van de eend), de rode wijn, het citrussap en zout en peper door. Laat het zachtjes sudderen tot de kool zacht is en de stukjes aardappel gaar.

Eend met rode kool
Tot slot smelt je er de chocolade door, dat geeft de kool een mooie glans.


Als je het nog traditioneler wilt doen, dan laat je de aardappelen uit de kool weg en geef je knedlíky bij de gebraden eend.

 

Eend met rode kool
download dit recept

Montenegrijnse recepten      Gerechten uit de keuken van Montenegro

 

Kalja
Stoofpot van groene kool

Een simpel en oeroud gerecht van gerookt varkensvlees en groene kool, urenlang gestoofd samen met een ui, een teen knoflook, wat gedroogde pruimen en een flinke scheut azijn. De pruimen en de azijn geven het gerecht een verrassende zoet-zure smaak. Traditioneel wordt het gemaakt in een pot van aardewerk, maar in een zware pan met een dikke bodem mag het natuurlijk ook.

In Montenegro wordt vaak mergkool gebruikt in dit recept. Dat is een koolsoort met losse bladeren die in vroeger tijden ook in Brabant, Gelderland en Drenthe werd verbouwd, voornamelijk als veevoer. Mergkool zul je bij de groenteman om de hoek dan ook niet snel tegenkomen, daarom gebruiken we groene kool. Voor dit gerecht kun je eventueel ook andere koolsoorten gebruiken zoals boerenkool, witte kool of spitskool.

Voor het vlees gebruiken we gerookt varkensvlees. In Duitsland kennen we het als Kasseler: lichtjes gepekeld en gerookt vlees. Neem niet te mager vlees, het beste van de nek (Kasseler Nacken of Kamm) of de schouder (Kasseler Blatt). Als je dat niet kunt krijgen en je wil dit gerecht toch maken, dan neem je gerookt buikspek.

Stoofpot van groene kool - kalja

Voor deze stoofpot van groene kool – kalja – hebben we nodig:
200 gr. gerookt varkensvlees (Kasseler)
1 grote ui
1 teen knoflook
1 groene kool
4 – 6 gedroogde pruimen
½ dl. olie
½ dl. (witte wijn)azijn
zout

Snij de kool doormidden en verwijder de harde stronken. Verdeel de helft van de koolbladeren over de bodem van de pan. Leg daarop het vlees, in stukken gesneden, de gesnipperde ui en de gehakte teen knoflook. Daarop gaan de pruimen. Haal wel even de pitten eruit als die er nog in zitten. Overgiet het geheel met de olie en de azijn en bestrooi het met zout. Bedek het met de rest van de kool en giet er water overheen tot alles zo’n beetje net onder staat.

Breng de stoofpot van groene kool – kalja – aan de kook, leg de deksel op de pan en laat het op het allerlaagste vuurtje ten minste twee uur gaar pruttelen. Langzaam, langzaam, langzaam, want hoe langer hoe beter.

 


download dit recept