Gerechten uit de keuken van Oostenrijk
Linsensuppe für Blauer Montag
Linzensoep voor blauwe maandag
In Nederland kennen we de blauwe maandag vooral van het gezegde “op een blauwe maandag”. Als je ergens op een blauwe maandag hebt gewerkt dan heeft het niet lang geduurd, en van een klus op een blauwe maandag komt in de regel niet veel terecht.
Tegenwoordig is blauwe maandag ineens “blue monday” gaan heten, want iedereen spreekt vandaag de dag bij voorkeur Engels, de een al beter dan de ander. Dat de Engelse betekenis van “blue” (een melancholische stemming) een heel andere is dan die welke in beschaafde landen aan het woord blauw is verbonden (een verregaande staat van alcoholische beneveling) schijnt niemand te deren. Misschien komt dat omdat de term de laatste jaren om onbegrijpelijke redenen in verband wordt gebracht met een hersenspinsel van een Britse (ochot!) psycholoog (ochotochot!). De man heeft nl. een “wetenschappelijk verantwoorde” formule bedacht waaruit zou blijken dat de maandag van de laatste volle week van januari de dag is waarop mensen zich het meest ongelukkig voelen. Het feit dat iemand zijn tijd verspilt aan het bedenken en het propageren van dergelijke keutelpraat is volgens ons dan weer voer voor psychologen, maar dat terzijde.
De waarheid achter “blauwe maandag” is -uiteraard- een geheel andere.
Laten we dus de Britse zielenvorser met gepast dédain de rug toekeren en een sprintje trekken naar die wonderschone stad in het hartje van ons mooie Europa: Wenen.
Hans Moser en Paul Hörbiger in het fraaie lied “Mei Naserl is so rot weil ich so blau bin”
Sinds de intrede van de industrialisatie en de val van de monarchie is er flink de klad in gekomen, maar vrije dagen hebben de Weners in hun lange geschiedenis in overvloed bij elkaar gesprokkeld. Sommige waren bij wet bepaald, maar de meeste waren al zo lang in gebruik dat het gewoonterecht genoemd mocht worden en het ongetwijfeld tot protest en revolte zou hebben geleid wanneer de regering zo onverstandig zou zijn geweest om te proberen ze af te schaffen. Jammer voor de werkgeversvereniging, maar de een zijn dood is de ander zijn krentenbrood.
Er waren natuurlijk in de eerste plaats de zondagen en de officiële kerkelijke feestdagen zoals Kerst, Driekoningen, Hemelvaart, Pinksteren, Pasen, Palmpasen, Sacramentsdag, Allerheiligen, Allerzielen, de Heilige Kruisverheffing, het Feest van het Heilig Hart, het Feest van de Onbevlekte Ontvangenis, Maria Geboorte, Maria Tenhemelopneming, Maria Lichtmis, Maria Boodschap, Maria Visitatie, enzovoort, enzoverder. Daarnaast was er een keur aan Heiligen op wiens feestdagen hun wonderdoeningen, wonderbaarlijke verschijningen of gruwelijke marteldood gevierd moest worden. Dat gebeurde natuurlijk met een mis, al dan niet inclusief bedevaart, maar nooit zonder een afsluitende picknick of feestmaal. Reken daarbij dan nog de feestdagen van de monarchie, zoals de verjaardag en de naamdag van de keizer, de keizerin en de andere leden van de keizerlijke familie, die allemaal enthousiast gevierd werden, en dan begrijp je wel dat er vooral gewerkt werd tussen het feesten door in plaats van andersom.
En bovenop al die feestdagen was er ook nog de Blauer Montag.
Het volgende citaat komt uit “La vie quotidienne à Vienne à l’époque de Mozart et Schubert” (het dagelijks leven in Wenen ten tijde van Mozart en Schubert) van de Franse kunsthistoricus Marcel Brion:
“De blauwe maandag was een oud en geliefd gebruik bij de Weners. Het was een verlengstuk van de vrije zondag, die, het karakter van de Weners in aanmerking nemende, daar harder nodig was dan elders, en diende vooral om te verhinderen dat de zondagavonden versomberd zouden worden door de gedachte dat morgen de sleur van alledag weer zou beginnen. De wetenschap dat ook de volgende dag een vrije dag zou zijn, maakte dat men zich zorgeloos aan de geneugten van de zondag kon overgeven.”
Het was dus allesbehalve een treurige dag, die maandag. Blauw, dat was-ie meestal wel.
Nu de Britten niet langer deel uitmaken van de Europese Unie is o.i. de tijd rijp voor een inreisverbod voor psychologen uit het Verenigd Koninkrijk en een verplichte herinvoering van de Blauwe Maandag in alle lidstaten.
Of je maandag nou blauw of blue is, deze stevige burgermanssoep helpt je er gegarandeerd weer bovenop!
Voor deze heilzame linzensoep voor Blauwe Maandag hebben we nodig:
½ kg. linzen
4 – 5 aardappelen
4 – 5 wortelen
1 grote ui
2 tenen knoflook
2 ons gerookt spek
3 el. bloem
1 liter (runder)bouillon
1 laurierblad
1 tl. tijm
1 tl. bonenkruid
een scheutje wijnazijn
zout en peper
Laat de linzen een uur lang weken in koud water. Ondertussen schil je de aardappelen en snij je ze in blokjes. Snij de wortelen in schijfjes, de ui in ringen en het spek in blokjes. De knoflook hak je fijn. Niet met de knijper, want dan kun je het niet meer fatsoenlijk bakken.
Verhit wat olie in een grote soeppan. daarin bak je het spek met de uien, tot de uien glazig beginnen te worden. Doe er de knoflook bij en laat het nog een paar minuutjes meebakken.
Verhit het litertje bouillon in een pannetje, of water in een waterkoker, als je blokjes of poeder gebruikt. Strooi de bloem over de uien en het spek en roer het goed door, zodat het vet alle bloem opneemt. Giet er nu scheutje voor scheutje het hete water bij. Wacht steeds tot alles is opgenomen en het opnieuw kookt.
Nu gaan de (uitgelekte) linzen, de aardappelblokjes en de uien in de soep. Breng het opnieuw aan de kook en draai het vuur zacht. Doe er laurier, tijm en bonenkruid bij. Als je soep te dik dreigt te worden of als je denkt dat je niet genoeg hebt mag er nog wat water of bouillon bij. Laat de linzensoep een klein uurtje koken, of tot de linzen zacht zijn. Kruid het dan met vers gemalen zwarte peper, eventueel nog wat zout (eerst proeven, want het spek en de bouillon zijn al zout) en heel belangrijk: een scheut wijnazijn. Balsamico-azijn is misschien nog wel lekkerder.
Serveer de Linzensoep voor Blauwe Maandag met een stuk stevig brood en een aspirientje.
download dit recept