Tag archieven: spread

Bulgaarse recepten       Gerechten uit de keuken van Bulgarije

 

Кьопоолу – Kyopoolu
Chutney van paprika en aubergine

Deze kyopoolu kennen ze ook in Turkije, maar dan als köpoğlu. Het is onder eenzelfde naam ook bekend in Servië en Macedonië en vergelijkbaar met het Servische ajvar, met dat verschil dat er in ajvar geen tomaten gaan. Kyopoolu wordt vaak verward met ljoetenitsa, waar inderdaad zo ongeveer dezelfde ingrediënten in gaan. Bij kyopoolu is de hoofdrol echter voor de aubergines, terwijl in ljoetenitsa verhoudingsgewijs meer paprika’s gaan.
Kyopoolu wordt gegeten als smeerseltje op de boterham, of als begeleider van (vooral gegrild) vlees, zoals kebapcheta, kjoefteta en pljeskavitsa.

Kyopoolu

Voor deze kyopoolu hebben we nodig:
1 grote aubergine
2 groene paprika’s, gegrild en ontveld
1 grote, stevige, rijpe tomaat, gepeld, ontpit en zeer fijn gehakt

“Tomaten ontvellen gaat het makkelijkst als je er van onderen met een mes een kruis in snijd en ze dan eventjes onderdompelt in kokend water.”
“Ja mam, dat weten we nou zo onderhand wel.”
“Nou sorry hoor, ik zeg al niks meer.”

4 eetlepels olijfolie
3 eetlepels rode wijnazijn
3 eetlepels verse fijngehakte peterselie
1 flinke teen fijngehakte knoflook
1 eetlepel zout
zwarte peper

Kyopoolu
Eerst de aubergine grillen: prik hem op een paar plaatsen in en leg hem op een plaat onder de gril of in een hete oven (250ºC). Gril hem vlak onder de hittebron tot het vel blaren trekt. Dat duurt ongeveer 20 minuten. Wel af en toe even keren.


De paprika’s kunnen er ook bij, tot de huid zwart kleurt en los gaat laten. Alles in een vochtige doek wikkelen en vijf minuutjes laten rusten. Dan trek je het vel van de aubergine eraf en gooit het weg. Het velletje van de paprika’s krijg je er makkelijk af door ze te wrijven met de doek.

Kyopoolu
Snij de aubergine dan in tweeën, hak het vlees aan stukken en vermaal het in een keukenmachine tot een gladde puree. Doe hetzelfde met de ontvelde paprika’s.


Meng de gepureerde groenten in een schaal. Voeg daaraan de olie en de wijnazijn toe, steeds een eetlepel tegelijk, terwijl je het spul blijft roeren met een houten lepel. Als het een gladde massa is geworden is het klaar. Dan gaat de knoflook erbij, samen met het vlees van de tomaat en de gehakte peterselie. Tot slot peper en zout naar smaak, maar ben er niet te zuinig mee. Zet het in de koelkast tot gebruik.

Kyopoolu
Je kunt deze kyopoolu met brood serveren bij het aperitief of als voorgerechtje, maar het is vooral erg lekker bij geroosterd vlees.


Nog meer van dit soort smakelijke spreads uit de Balkan?
ajvar
zacuscă
apetitka
lutenitsa
lutenitsa met kaas

 


download dit recept

Bulgaarse recepten      Gerechten uit de keuken van Bulgarije

 

Лютеница – lutenitsa

Lutenitsa (“ljoetenietsa“) komt van het woordje “ljoeto”, wat zoveel betekent als “heet”. De traditionele Bulgaarse lutenitsa is echter milder dan de fameuze Servische variant van deze spread, ajvar. De Bulgaren eten hun lutenitsa bij voorkeur uitgesmeerd over een stuk brood, maar ook als begeleider van die onweerstaanbare gegrilde gehaktworstjes, de kebapcheta, mag het niet ontbreken. Ook bij andere soorten vlees smaakt het prima, gegrild of niet, en het is ook heel geschikt om soepen of sauzen mee te verrijken.

Lutenitsa

Kijk me daar nou die smakelijke, pittige gekruide gegrilde bal liggen naast die grote plas lutenitsa. Een plaatje, dat is het.

Om zelf lutenitsa te maken halen we in huis:
1 kg. rijpe tomaten, of 2 blikken
1 kg. rode paprika
400 gr. aubergine
1 kleine ui
2 el. olie
2 takjes peterselie
zout en peper

Lutenitsa
De paprika’s en de aubergine rooster je eerst in een hete (200 – 220ºC.) oven, tot het vel zwart wordt en blaren gaat trekken. Doe de paprika’s in een plastic zak, blaas die op en laat ze tien minuutjes staan. Nu kun je het vel makkelijk eraf halen. Bewaar het sap dat van de paprika’s komt. Van de aubergines trek je ook de huid af, maar het sap daarvan mag weg. Maak de groenten fijn in een keukenmachine.


De tomaten kruis je in en dompel je onder in kokend water, dan kun je de velletjes er zo vanaf trekken. Snij ze in stukken en doe ze met de olie en een klein scheutje water in een pan. Breng het aan de kook en laat het een half uurtje koken, tot de olie zich gaat scheiden van de tomaten en het spul flink is ingedikt. De gepureerde paprika’s en aubergines mogen er nu bij. Laat het zachtjes pruttelen onder steeds roeren tot het spul een mooie dikte heeft bereikt.

Lutenitsa
Kruid de lutenitsa met flink peper en zuinig zout. Eventueel mag er een snufje suiker bij, maar als je tomaten uit blik hebt gebruikt is dat niet nodig. Vergeet de gehakte peterselie niet erbij te doen.


Doe de gloeiend hete lutenitsa in goed schoongemaakte jampotten, sluit ze af en laat ze ondersteboven afkoelen. Om zeker te zijn dat er niets misgaat kun je ze ook 20 minuutjes onder kokend water zetten.

 

Nog meer van dit soort smakelijke spreads uit de Balkan:
ajvar
zacuscă
kyopoolu
apetitka
lutenitsa met kaas

 


download dit recept

Bulgaarse recepten      Gerechten uit de keuken van Bulgarije

 

Апетитка – Apetitka
Gepeperde groentespread

Apetitka. De naam spreekt voor zich. Dit laaiend hete, maar tegelijkertijd zeer verfrissende smeerseltje van Spaanse pepertjes, worteltjes en tomaten is -naar men beweert- zeer geschikt voor het opwekken van de eetlust. Je eet het op een stukje brood bij het al even eetlust opwekkende borreltje.

Apetitka maak je met een marinade van gelijke delen azijn, olie, water en suiker, plus een flinke schep zout. Die marinade breng je aan de kook, en daarin gaan we geraspte wortelen en tomaten een half uurtje laten meekoken. Op het laatst gaat er een flinke hoeveelheid Spaanse pepers, gehakte knoflook en peterselie bij, dan gieten we de apetitka in potten en mag het spul de kelder in, wachtend op de eerste de beste -al dan niet feestelijke- gelegenheid waarop de eerste pot geopend wordt en het heerlijks met wat brood, een fraai glas en wat genoeglijk gezelschap naar binnen gewerkt kan worden.

apetitka

Hiermee maak je genoeg apetitka om ± 6 jampotjes van 400 gr. mee te vullen:
200 gr. Spaanse pepertjes
4 blikken tomaten (4 x 400 gr.), of 1½ kg. verse tomaten*

*Als je verse tomaten wil gebruiken, zorg dan dat je echt rijpe tomaten hebt, anders wordt het allemaal veel te zuur. De tomaten moeten gepeld worden en de zaadjes moeten eruit. Daarna hak je ze fijn en laat je ze op een bakplaat in de oven (of in een brede pan) tot de helft inkoken. Ik zou het gewoon bij de blikken houden, dat scheelt een hoop werk en je weet zeker dat de tomaten rijp (en dus zoet) zijn.

½ kg. wortelen
1 – 2 teentjes knoflook
peterselie

en voor de marinade:
1½ dl. azijn
1½ dl. olie
1½ dl. water
150 gr. suiker
1 el. zout

Alles voor de marinade gaat bij elkaar in een diepe pan. Breng het aan de kook en laat de (gewassen) pepertjes twee minuten in het vocht meekoken. Haal ze er met een schuimspaan uit en leg ze apart.

De wortelen heb je al schoongemaakt en geraspt. Die gaan in de kokende marinade, samen met de (inhoud van de blikken) tomaat. Snij de tomaten even aan stukken en laat het allemaal een klein half uurtje rustig koken. Tijdens het koken druk je de stukken tomaat met een houten lepel fijn tegen de rand van de pan.

Ondertussen snij je de pepertjes in reepjes. (De zaadjes mogen weg, maar als je echt heel erg hete apetitka wil dan doe je een deel van de zaadjes erbij.) Als het halve uurtje kooktijd voorbij is haal je de pan van het vuur en meng je er de pepers en de fijngehakte knoflook en peterselie door. Doe de apetitka in jampotjes, sluit ze af en zet ze vijf minuten in een pan met kokend water om het spul te steriliseren. Laat ze ondersteboven afkoelen.

 

 


download dit recept

Tsjechische recepten      Gerechten uit de keuken van Tsjechië

 

Pomazánky
Spreads

Heel erg populair zijn ze in Tsjechië, maar ook in Slowakije: pomazánky oftewel spreads of smeerseltjes. Gewoon voor op de boterham, maar vooral ook bij het aperitief op een knapperig stukje brood. Hieronder een hele kleine greep uit de talloze recepten die in omloop zijn. Alles kan en alles mag, dus laat je fantasie de vrije loop.

Pomazánky

Rybí pomazánka podle maminky
moeder’s visspread

1 blikje sardines
1 kleine ui
1 el. Hüttenkäse/Cottage cheese
1 el. boter
1 el. citroensap
1 el. mosterd

Prak de vis samen met haar sap fijn in een kom. Vermeng het met de in heel kleine stukjes gehakte ui en de rest van de ingrediënten. Even in de koelkast laten rusten.

Pomazánka ze pstruha
spread van forel

2 gerookte forelfilets
(ongeklopte) slagroom, ongeveer 100 ml.
2 à 3 tl. mierikswortel (uit een potje)
peper en zout
peterselie of bieslook, evt. gedroogd

Prak de vis fijn met een vork. Roer er de mierikswortel door en vervolgens zoveel room dat de spread een mooie dikte heeft. Breng het op smaak met peper en zout, en meng er wat peterselie door. Laat even trekken in de koelkast.

Budapešt’ská pomazánka
Budapester spread

1 bakje (250gr.) 1 el. Hüttenkäse/Cottage cheese
1 el. boter
2 tl. paprikapoeder
2 el. ingemaakte rode paprika, in fijne reepjes gesneden
1 kleine ui
zout en peper

Alles door elkaar mengen en op smaak brengen met zout en peper.

Svačinová pomazánka
Svačinová pomazánka

3 eieren
50 gr. Hüttenkäse/Cottage cheese
2 augurken
1 tl. grove mosterd
1 tl. fijne mosterd
zout
zwarte peper
chilipeper

Kook de eieren en prak ze fijn met een vork. Meng ze met de fijngehakte augurken, de 2 soorten mosterd en de cottage cheese. Breng op smaak met zout, peper en chilipeper.

Žampionová pomazánka
Champignonspread

1 bakje kastanjechampignons
2 el. boter
peper en zout
peterselie

Maak de champignons schoon en bak ze op hoog vuur in een beetje olie. De bedoeling is dat ze zoveel mogelijk hun vocht verliezen. Laat ook het vocht zoveel mogelijk verdampen. Pureer de champignons samen met het restje vocht in een keukenmachine, en meng het door de (zachte) boter. Meng er wat verse peterselie door. Kruid het met zout en peper en laat het opstijven in de koelkast.

 

Pomazánky
download dit recept