Gerechten uit de keuken van Tsjechië
Štramberské uši
Stramberkse oren
De hele misère was begonnen in het jaar 1206, toen ene Temüjin, een stamleider in het verre Mongolië, de kans zag de andere stammen te verenigen onder zijn leiding en zich liet uitroepen tot Dzjengis Khan, de “Grote Leider”. Nog geen vijf jaar later begon hij aan zijn veroveringstochten. Eerst tegen de Chinezen, dan richting het westen. In 1218 stond de “Gouden Horde” aan de Kaspische zee; in 1220 in Kashmir en Noordelijk India; en in 1225 hadden ze de Kaukasus, Rusland en Perzië onder de voet gelopen. Dzjengis stierf in 1227. Volgens de een viel hij van zijn paard, volgens een ander was het van ouderdom en volgens een derde lezing liet hij het leven tijdens een wip met een prinses. Hoe het ook zij, daarmee was de ellende nog niet voorbij. Zijn opvolgers trokken vrolijk verder. Op 9 april 1241 hakten ze bij de Silezische stad Liegnitz een Pools/Duits leger onder Hendrik de Vrome in de pan en waren Polen en Hongarije aan hun genade overgeleverd.
Nog geen maand later vielen de Mongolen Moravië binnen. Moordend en plunderend trokken ze rond en bereikten aan de vooravond van Hemelvaartsdag, 8 mei 1241, het stadje Štramberk. De bevolking zag wel dat een redelijk gesprek met deze wildemannen geen optie was en vluchtte naar het kasteel op de heuvel Kotouč, vanwaar ze met lede ogen moesten toekijken hoe hun stadje werd geplunderd en de sukkelaars die niet snel genoeg een veilig heenkomen hadden kunnen vinden werden uitgemoord. Menig schietgebedje steeg ten hemel terwijl de Mongolen zich met de buit in hun kampement terugtrokken om feest te vieren en zie: er geschiedde een wonder. Donkere wolken pakten zich samen, de lucht brak open en een enorme hoosbui plensde neer op het land. De mannen van Štramberk zagen hun kans schoon, slopen de heuvel af naar het nabijgelegen meer, waarvan ze de dam met schoppen en houwelen ondermijnden. Onder de aanhoudende hoosbui bleef het waterpeil maar stijgen tot de dam uiteindelijk brak en het water van het meer op het Mongoolse kamp afraasde. De Mongolen, die als rechtgeaarde steppebewoners natuurlijk geen van allen een zwemdiploma hadden, verdronken jammerlijk.
De volgende dag, toen het gestopt was met regenen en het water was gezakt, zochten de Štramberkenezen hun geroofde spulletjes weer bij elkaar tussen de dode Mongolen. Daar deden ze een gruwelijke ontdekking: zakken vol met afgehakte oren vonden ze, trofeeën van de Mongoolse campagne in Moravië, klaar voor verzending naar de Grote Khan.
Op 11 december 1241 stierf in het verre Mongolië de Grote Khan, Ögedei. De Mongolen trokken volgens gebruik terug huiswaarts voor de verkiezing van een opvolger. Ze zijn nooit meer teruggekeerd.
In Štramberk worden tot op de dag van vandaag oorvormige koekjes van peperkoekendeeg gebakken, de Štramberské uši, of Stramberkse oren, ter herinnering aan hun wonderbaarlijke redding op die fatale Hemelvaartsdag van bijna achthonderd jaar geleden.
Stramberkse oren. Die maken we met:
500 gr. bloem
300 gr. fijne suiker
80 gr. honing
3 eieren
½ el. cacao
de schil van ½ citroen
3 tl. kaneel
4 kruidnagelen
½ tl. gemalen anijszaad
1 mespuntje gemalen steranijs
1 mespunt gemalen venkelzaad
Om Stramberkse oren te maken meng je alle ingrediënten in een grote kom. Kneed er een deeg van en laat het 24 uur afgedekt in de koelkast rusten.
De volgende dag verwarm je de oven voor op 170ºC.
Bestuif een werkvlak lichtjes met wat bloem. Rol er het deeg op uit tot een dunne lap. Steek er met een vorm van Ø 8 – 10 cm. ovalen of rondjes uit.
Vet een bakplaat in en bestuif hem lichtjes met grof meel. Daar leg je de oortjes op. Schuif de plaat in de oven en bak ze 3 tot 5 minuten. Als de randen van de oortjes roze worden zijn ze goed.
Ondertussen zet je kopje en/of glazen klaar, net zoveel als je oortjes in de oven hebt liggen.
En nu moet je heel snel te werk gaan, anders gaat het mis. Terwijl ze nog heet zijn rol je twee tegenoverliggende zijden over elkaar, zodat je een soort open ijshoorntje krijgt. Nee, niet met je handen, anders kun je naar de dokter! Gebruik twee spatels. Zet elk oortje in een kop of glas en laat ze daarin afkoelen. Zo behouden ze hun vorm. Nogmaals, je moet snel werken, want als ze afkoelen worden de oortjes hard en breken ze als je ze probeert te vouwen.
Deze Štramberské uši eet je zo, of gevuld met slagroom en vruchten zoals b.v. aardbeien, of je dompelt ze in de gesmolten chocolade, etc., etc.
download dit recept