Gerechten uit de keuken van Tsjechië
Uhlířina
Houtskoolbranderspannetje
Een uhlířstvi is een houtskoolbrander. Dat is een noeste arbeidsman die houtskool maakt door het carboniseren van hout in een zgn. meiler. Zo’n meiler is een tijdelijk bouwsel van een metersgrote stapel van lange, ontschorste boomstammen. Die stapel wordt luchtdicht afgesloten met plaggen en een laag zand of leem en dan in brand gestoken. Na minstens een maand branden is het hout veranderd in houtskool. De meiler krijgt een paar dagen om af te koelen, dan wordt de stapel ontmanteld en de houtskool afgevoerd. Niet dat wij pretenderen er enig verstand van te hebben, maar zo ongeveer staat het te lezen op wikipedia, en we geloven het graag.
Uhlířina, we hebben het maar vertaald als “houtskoolbranderspannetje”, is wat zo’n uhlířstvi misschien in zijn kookpannetje bij elkaar brouwde. “Misschien”, want of het potje inderdaad ooit gegaard is in de hitte van de meiler, daarover zwijgt wikipedia in alle talen, dus dat laten we maar in het midden. Wat we wèl zeker weten is dit: uhlířina is een tsjechisch receptje uit de oude doos; een maaltje dat in huiselijke kring al sinds jaar en dag regelmatig op tafel verschijnt. Het is een eenvoudig gerechtje van gekookte aardappelen en knoedeltjes, samen met een gebakken uitje en wat spek door elkaar gehusseld in een pannetje. Soms met toevoeging van de kliekjes vlees van gisteren, een stukje worst, een paar lepels zuurkool of wat er verder in de koelkast is blijven liggen. Uhlířstvi is een van die simpele maar smakelijke gerechtjes die in haar weldadige geur herinneringen oproept aan de gulhartige warmte van grootmoeders’ keukentafel en het gelukkige zonnelicht van lang vervlogen dagen…
voor 4 porties uhlířina hebben we nodig:
300 gr. bloem
3 eieren
1 kg. vastkokende aardappelen
100 gr. gerookt spek
boter of reuzel
2 uien
1 tl. karwijzaad
zout
Kneed van de bloem, de eieren en een snuf zout een glad en stevig deeg. Is het te droog voeg dan een klein beetje water toe. Laat het afgedekt een half uurtje rusten, vorm er dan een lange rol van en snij er knoedeltjes van. Laat ze in gezouten, kokend water glijden, ga even met een houten lepel over de bodem zodat ze niet blijven kleven en wacht tot ze boven komen drijven; dan zijn ze gaar. Laat ze uitlekken in een vergiet.
Schil de aardappelen en kook ze in gezouten water tot ze net gaar zijn. Laat ze even afkoelen en snij ze in dikke schijven of kleinere stukken.
Snipper de uien. Smelt een lepel boter of reuzel in een grote, zware koekenpan en bak de uien samen met het (in blokjes gesneden) spek en 1 tl. karwijzaadjes rustig uit tot ze glazig zijn en goudbruin gaan kleuren. Meng er de aardappelen en de knoedeltjes door en laat het door en door warm worden.
Opdienen met b.v. tafelzuur, zuurkool of een komkommersalade.
